3 mei 2015

FAMILIEKRONIEK - Terpzicht, molentje bij Marssum


Even ten zuiden van Marssum, ingeklemd tussen snelwegen en op- en afritten, staat een molentje, Terpzicht. Het is de kleinste spinnenkopmolen van Friesland en misschien wel van heel Nederland. Verderop aan de Hegedyk staat de grote boerderij Terpzicht waarnaar het molentje is vernoemd. Voor 1888, het bouwjaar van het molentje, stond op deze plek ook al een molentje, dat in het bezit was van Catharina van Lynden, een van de grootgrondbezitters in deze regio en ook eigenaar van boerderij Terpzicht. Catharina woonde zelf niet op deze boerderij. De eigenaren van het land in Friesland woonden veelal elders en vaak zelfs buiten de provincie. Catharina woonde met haar echtgenoot in het bosrijke Beetsterzwaag.
Mijn overgrootvader Reinder van der Hogt (1878-1951) was boerenarbeider. Hij werkte voor boer Tolsma in Marssum. Als er onweer dreigde moest hij zijn leven in de waagschaal stellen en door de weilanden lopen om de wieken van dit molentje vast te zetten.
Een paar jaar geleden bezocht ik Terpzicht.
 
Reinder van der Hogt
Als ik voor het molentje sta, probeer ik het asfalt en het geluid van langsrazende auto’s weg te denken en stel ik me voor hoe mijn overgrootvader vanuit het dorp gehaast hier naartoe liep, door de regen, op zijn klompen, de pet diep over de ogen getrokken, de kraag van zijn oude jasje omhoog. Vanaf de Binnenbuorren zal het ongeveer een half uur lopen zijn. Was hij via de Hegedyk gegaan en dan langs boerderij Terpzicht over het dijkje dat nu It Aldlân heet? Of langs het haventje en dan langs de Engelumervaart? Aarzelde hij om de onbeschutte weilanden in te lopen als de bliksem al flitste? Was hij bang? Dacht hij aan zijn vrouw en dochters die ongerust op zijn thuiskomst wachtten? Dacht hij aan boer Tolsma die hoog en droog op zijn boerderij zat? Of dacht hij alleen aan het molentje dat kraakte en knarste onder het geweld van de windvlagen?

Terpzicht in 1978
Nu ziet Terpzigt er goed uit, zorgvuldig zwart gebeitst en met nieuwe wieken, maar in de jaren zeventig van de twintigste eeuw stond hij er verwaarloosd bij. Slechts één roede stak spookachtig omhoog, de andere was tijdens een storm afgebroken. Niemand bekommerde zich meer om het molentje als de lucht dichttrok. Gelukkig ontfermde begin jaren tachtig de stichting Molens in Menaldumadeel zich over Terpzicht. Het kreeg nieuwe wieken en werd gerestaureerd. Het is nu weer maalvaardig en heeft zelfs een molenaar.

Het molentje staat op een eilandje, omringd door sloten. Je kunt er alleen vlakbij komen via een plank met een leuning. Maar de smalle brug is afgesloten met een hekje. Dichterbij het molentje kan ik niet komen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten