Familiekroniek - Landverhuizers in 1883

Een tijdje geleden schreef ik een stukje over een oudere zus van mijn pake die in 1911 naar de Verenigde Staten emigreerde. Toen ik me verder verdiepte in mijn pakes grootmoeder Gaatske Bloemsma, stuitte ik op nog een emigratieverhaal. In 1883 vertrekt Gaatskes jongste zus Antje met haar man en zes kinderen naar de Verenigde Staten. Wat een onderneming! Twee jaar eerder heeft haar oudere zus Janke met haar man Alle Jans de Groot de oversteek al gewaagd.
Antje is geboren in 1844 in Vrouwenparochie in de Friese gemeente Het Bildt. In 1867 trouwt ze met arbeider Sjoerd Johannes van Loon uit Stiens. Op 2 april 1883 stappen ze met hun zes kinderen in (waarschijnlijk) Rotterdam op de Schiedam en varen naar New York.

De Schiedam
In 1883 vertrekken er 13.602 landverhuizers vanuit Rotterdam naar de Verenigde Staten. Het merendeel komt aan per trein en wordt bij het Beurs- en Maasstation opgewacht door beambten van de NASM, de Nederlandsch Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij. De Schiedam is een stoomschip van de NASM.
Tussen 1880 en 1891 vertrekken de schepen van de NASM in Rotterdam vanaf de kade van de Koningshaven, tegenwoordig is dit de Stieltjesstraat. In het boek ‘Toen zij uit Rotterdam vertrokken’ van Cees Zevenbergen vond ik deze mooie foto, gemaakt vanaf het Poortgebouw. Het toeval wil dat wij vanaf ons appartement aan de Spoorweghaven uitkijken op deze kade. In gedachten zwaai ik Antje, Sjoerd en hun zes kinderen uit.

Massachusetts
Het gezin Van Loon-Bloemsma komt terecht in Massachusetts. Sjoerd Johannes sterft in februari 1909 aan longontsteking en ligt begraven op het Riverdale cemetry Northbridge Massachusetts.
Antje hertrouwt in november 1909 met Pieter Faber. Pieter is geboren in Minnertsga. Antje sterft in 1913 Uxbridge in Massachusetts, Pieter vijf jaar later.
Antjes dochter Pleuntje trouwt in 1887 met Klaas Leest, afkomstig uit Sint-Annaparochie. Haar jongste dochter Aukje trouwt in 1900 met Nicolaas la Fleur. Nicolaas is geboren in Tzumarrum en in 1896 met zijn ouders geëmigreerd. Noord-Friese gelukszoekers trouwden overduidelijk het liefst in eigen kring.
Aukje en Nicolaas krijgen in 1918 in Alberta, Canada een dochter die ze Joanne noemen. Joanne trouwt met Sidney Miedema, ze overlijdt in 2012 in Northbridge, Massachusetts. Ze ligt, net als haar grootvader Sjoerd, begraven op Riverdale Cemetry. Op de grafsteen staan de namen van vele Miedema’s.

Familiekroniek - Lucas Hannema

Een eeuw geleden waren de meeste families groot, iedereen had veel broers en zussen, ooms en tantes, neven en nichten. Zo had mijn pake Johannes Nieuwenhuis, de vader van mijn moeder, van moederszijde acht ooms/tantes. Die echtparen hadden gemiddeld zes nakomelingen, dat betekent dat mijn pake alleen al van moederszijde 48 neven en nichten had. Hij zal ze niet allemaal hebben gekend, maar ik hoop wel dat hij Lucas Hannema heeft gekend.

Mijn pakes tante Aukje Schotanus trouwt in 1882 met Dirk Hannema, een koopman die onder meer vlas exporteert naar Engeland. Hun jongste zoon Lucas, geboren in 1891 in Minnertsga en negen jaar ouder dan mijn pake, blijkt goed te kunnen zingen. Hij maakt een studiereis naar Engeland waar hij studeert aan de Blackwell Academy of singing and voiceproduction.

In 1917 verhuist hij naar Franeker waar hij begint met het geven van zang- en spraaklessen. Een paar jaar later verhuist hij naar Leeuwarden waar hij ook deze lessen geeft. Verder speelt hij viool en piano, is conferencier, dirigent van verschillende koren en speelt toneel.

Ritsko van Vliet, een Friese cabaretier en goochelaar schrijft na Hannema’s dood in 1973 over hem: “Hij was te goed. Hij zou het in de grote steden of het buitenland beter hebben gedaan. Zoals zoveel artiesten, was hij niet zakelijk genoeg. Artisticiteit en zakelijkheid gaan zelden samen.”

Op youtube is een opname uit 1930 te vinden van Lucas Hannema die het Friese volkslied zingt: 

Hoewel er best veel familieverhalen rondgingen over de familie van mijn pake, heb ik nooit iets gehoord over pakes neef Lucas Hannema. De informatie vond ik op de onvolprezen website Minnertsga Vroeger.