tag:blogger.com,1999:blog-37407715681732275982024-03-13T18:13:24.848+01:00willy hilverdaWilly Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.comBlogger66125tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-65384400388648445982023-06-30T21:24:00.010+02:002023-07-01T21:03:39.114+02:00Station Hofplein<p>Per 1 januari 1991 kreeg ik een baan in Den Haag. Vanuit Groningen verhuisde ik naar het Oude Noorden in Rotterdam. Op 7 januari, mijn eerste
werkdag, stapte ik voor het eerst van mijn leven op station Hofplein in de trein die me
naar Den Haag Centraal zou brengen. Dit was de Hofpleinlijn die in Rotterdam over een viaduct de stad doorkruiste. Bij station Wilgenplas tuurde ik naar buiten,
benieuwd naar hoe de plas eruit zou zien. Maar in het donker zag ik niets. Verderop
verbaasde ik me over het oranje licht dat boven het landschap hing. Later
leerde ik dat dit het licht was van de kassen bij Bleiswijk.</p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><b>De Wilgenplas</b><br />De Wilgenplas heb ik nooit gezien, maar ik lees nu op de
<a href="https://www.rotterdambouwt.nl/2018/05/11/de-wilgenplas-bij-rotterdam/" target="_blank">website Rotterdam Bouwt </a>dat de plas is ontstaan doordat zand werd afgegraven dat in 1908 nodig was om de spoorbaan aan te leggen. Ene meneer Poot zag recreatiemogelijkheden
in de plas, legde rondom wilgen aan en de naam Wilgenplas was geboren. Een paar
jaar later maakte hij er een modern openluchtbad van dat in 1931 werd geopend.
In 1960 werd het bad gesloten omdat de ziekte van Weil was uitgebroken. Zeven
jaar later werd een deel van de plas gedempt voor de aanleg van de Van
Hogendorpweg. Er rest nog een kleine plas, maar die was niet zichtbaar vanuit
de trein.</p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><b>Randstadrail</b><br />In 1996 verhuisde mijn werk naar Delft en reisde ik vanaf
Rotterdam Centraal. Omdat ik afgelopen weken bezig was met <a href="https://geschiedenisvanzuidholland.nl/verhalen/verhalen/spoorloos-drie-voormalige-treinstations/" target="_blank">een artikel over voormalige treinstations</a>, vond ik het tijd weer eens een kijkje te nemen bij
station Hofplein.<br />De Hofpleinlijn bestaat niet meer. Het spoortraject is
omgebouwd tot een metrotraject dat in 2006 werd geopend. Deze Randstadrail vertrekt
vanaf Rotterdam Centraal. Station Hofplein is al lang buiten gebruik.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSZBojv3XgzjpxQX5whsDET66rLxGFdL6u3VOKEjNqwbGg0wEVgbmzkwDfvaSob7e7kFyNJT9S_M6EPrdmKlqA-8-UruFqVJ1Ka24v0ikVILPJZZN2SIY2l5G7IsFyBQv9cSSkuEBi1-MAWuaVZdpBcDsJbxTYQLes6wc3KmH2c1yxzMa8FCE3A-r4Xz8i/s3932/X32364%20-%20170099.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Catalogusnr 170099/Collectie Het Utrechts Archief" border="0" data-original-height="2517" data-original-width="3932" height="205" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSZBojv3XgzjpxQX5whsDET66rLxGFdL6u3VOKEjNqwbGg0wEVgbmzkwDfvaSob7e7kFyNJT9S_M6EPrdmKlqA-8-UruFqVJ1Ka24v0ikVILPJZZN2SIY2l5G7IsFyBQv9cSSkuEBi1-MAWuaVZdpBcDsJbxTYQLes6wc3KmH2c1yxzMa8FCE3A-r4Xz8i/w320-h205/X32364%20-%20170099.jpg" title="Station Hofplein omstreeks 1910" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal"><b>Art-nouveaustijl<br /></b>Station Hofplein, opgeleverd in 1908, was een half-cirkelvormig
gebouw in art-nouveau stijl en omvatte ook het befaamde café-restaurant Loos.
Het gebouw werd verwoest tijdens het bombardement van 14 mei 1940. Stationsarchitect
Van Ravesteyn ontwierp in 1956 een zakelijk gebouw voor station Hofplein dat in
niets leek op het oude station. Dit station werd begin jaren negentig
gesloopt toen de Willemspoortunnel werd aangelegd. Hoewel ik begin jaren
negentig een paar keer per week op de trein stapte bij station Hofplein, kan ik
me niets herinneren van dat zakelijke gebouw. Ik herinner me alleen nog de
winderige perrons boven op het spoorviaduct.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQZyegKMRdDshZxXBQd1QKAnN5Wf9iZH01opfEZXYiaSCFB9LsT6eEc9PfLOdgH0EHGRhCJKnKO5wUDdJKG_6Hip3gsSsJWp6fyAjtltK9YId1VM08bOaOhLdW-0Qf3axW-z3QfPXkRF0eZSXAKwSfGOdUIQfOMc-he4u6ouvcJINXjHv4e96C2mhcbMBS/s5472/DSC08760.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="3648" data-original-width="5472" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQZyegKMRdDshZxXBQd1QKAnN5Wf9iZH01opfEZXYiaSCFB9LsT6eEc9PfLOdgH0EHGRhCJKnKO5wUDdJKG_6Hip3gsSsJWp6fyAjtltK9YId1VM08bOaOhLdW-0Qf3axW-z3QfPXkRF0eZSXAKwSfGOdUIQfOMc-he4u6ouvcJINXjHv4e96C2mhcbMBS/w320-h213/DSC08760.JPG" title="Station Hofplein 2023" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal"><b>Hofbogen<br /></b>Het viaduct van het oude spoor heeft de naam Hofbogen
gekregen en herbergt nu café’s en tal van andere - vaak creatieve -
ondernemingen. Op station Hofplein is een tuin aangelegd met veel fruitbomen. De
tuin ziet er nu, juni 2023, nogal verdord uit. Naast de tuin staan nog steeds
de oude perrons met overkapping en bankjes. Op het viaduct is niets terug te
zien van de spoorrails, er ligt nu asfalt. Ooit waren er plannen om hierboven
een stadspark aan te leggen, maar het is de vraag of dat er ooit van komt. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGQAwuV191Z5CwxIB_d-JV9HEdfwXmSFHKekgho7MaYmEc7ed8vv_NHKTGewJVwCAVEbGIIcTELsNqX_xEfnFZfO0Lh5RMg6An8k-CNw8LsV8Hw-S0lYbPQSuNbuAEHFIj_3Vzzg1inXfVQRc_h7I5XNsxx93HSCcp6LHE-APz2Z8V9FrUwYjAj630-dDW/s5472/DSC08767.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="3648" data-original-width="5472" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGQAwuV191Z5CwxIB_d-JV9HEdfwXmSFHKekgho7MaYmEc7ed8vv_NHKTGewJVwCAVEbGIIcTELsNqX_xEfnFZfO0Lh5RMg6An8k-CNw8LsV8Hw-S0lYbPQSuNbuAEHFIj_3Vzzg1inXfVQRc_h7I5XNsxx93HSCcp6LHE-APz2Z8V9FrUwYjAj630-dDW/w320-h213/DSC08767.JPG" title="Trap naar het voormalige station" width="320" /></a></div><br /><p></p>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-23022930010341226682022-11-18T14:02:00.020+01:002023-11-05T11:52:26.143+01:00Isaac Lipschits dook onder bij het gezin Balt<p><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt;">In 2008 kregen alle Rotterdammers een boekje in hun
brievenbus: ‘Onbestelbaar. Herinneringen in briefvorm aan de Jodenvervolging in
Rotterdam,’ geschreven door Isaac Lipschits. Het boekje kwam uit ter
gelegenheid van de Holocaust Memorial Day op 27 januari.<br /></span><span style="font-family: "Times New Roman", "serif"; font-size: 12pt;">Lipschits werd geboren in 1930 en groeide op in de Agniesestraat in
Rotterdam-Noord, op nummer 59-b. Hij en zijn broertje Alex waren de enigen van het gezin die de Tweede Wereldoorlog overleefden omdat ze konden
onderduiken. Isaac in Friesland, Alex in Zeeland. In de stoep voor het huis in
de Agniesestraat liggen vier stolpersteine, ter nagedachtenis aan hun ouders en
hun broers Maurits en Jacob.</span></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNEPkeXimZuIfVj6AX7JO4VbOmAoHOp1Qf3_b58gqFq3_-EJG33hbv17tOdfM6V-e-mhy1OCPWYXz75PDsvPS1lTsIcsmEBLpVLXVMgiBaQeoV4R2c7Tp8xoWUP_gHlJfvMR9kMye2T8-OzIA6UEbfkJ7rrVij_c1FB2VB5A2-sRfcjDIhI9_42aVk8w/s5472/DSC07484.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="3648" data-original-width="5472" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNEPkeXimZuIfVj6AX7JO4VbOmAoHOp1Qf3_b58gqFq3_-EJG33hbv17tOdfM6V-e-mhy1OCPWYXz75PDsvPS1lTsIcsmEBLpVLXVMgiBaQeoV4R2c7Tp8xoWUP_gHlJfvMR9kMye2T8-OzIA6UEbfkJ7rrVij_c1FB2VB5A2-sRfcjDIhI9_42aVk8w/s320/DSC07484.JPG" width="320" /></a><br />De stolpersteine bij Agniesestraat 59-b.</div><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><b>Coen Balt</b><br />
Ik had het boekje nog nooit gelezen, maar omdat ik me voor een theaterproject
ga verdiepen in de Jodenvervolging in Rotterdam, sla ik het eindelijk eens open
en doe een bijzondere ontdekking. Op pagina 42 schrijft Lipschits: “Zo kwam ik
op de boerderij van de familie Balt op de Oude Bildtdijk. Oom Coen, tante
Aaltje en hun vier zoons Cees, Jippe, Jan en Thijs. In dat gezin ben ik met liefde
en met begrip opgenomen.” De Joodse jongen krijgt een andere identiteit; hij wordt Cornelis de Boer en gaat gewoon naar de lagere school en later naar de mulo.<br />
Coen Balt, die naam ken ik. Die staat in het foto-album dat mijn vader heeft
gemaakt van oude familiefoto’s waarbij hij namen heeft gezet. Ik zoek de foto
op. Coen Balt is de zoon van Kees/Cornelis Balt en Antje Kuperus. Antje is de
oudste zus van mijn overgrootmoeder Trijntje Kuperus. Voor alle zekerheid check
ik de stamboom van de familie Balt die ik op internet vind, en inderdaad, het
is dezelfde Coen Balt. Coen Balt is dus een neef van mijn beppe Saakje, die een dochter is van Trijntje Kuperus. <br />
Ik vraag me af of mijn beppe dit onderduikverhaal kende. Ik weet ook niet hoe
nauw de banden tussen de familie Balt en de familie Hilverda waren. De familie Balt woonde aan de Oude Bildtdijk bij Sint-Jacobiparochie, de familie Hilverda woonde in Dronrijp. Wel heeft
mijn vader bij de foto van het gezin Balt geschreven dat Jan, de zoon van Coen,
goed accordeon kon spelen. Elders lees ik dat Jan en Thijs naam maakten met Bildtstalig cabaret.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhTQ9AZjAfp-VQLjWiniA0P4hHZkB6AnHImn1GZ_z9RGHMEvQ_rcRPjF9SPQfD-eaHqYMfrUnSeT42V6cQBElelysS9PxJ7J7lF6cJiGnDqHjgUiK7yWya3pmp7beX7O4c8XtjCkRBiPU8OsIocxkx6XDRA4A4NqH1muU8V-NWl6BCaXbL40mBRDsdXYQ/s1925/familie%20Balt.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1059" data-original-width="1925" height="176" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhTQ9AZjAfp-VQLjWiniA0P4hHZkB6AnHImn1GZ_z9RGHMEvQ_rcRPjF9SPQfD-eaHqYMfrUnSeT42V6cQBElelysS9PxJ7J7lF6cJiGnDqHjgUiK7yWya3pmp7beX7O4c8XtjCkRBiPU8OsIocxkx6XDRA4A4NqH1muU8V-NWl6BCaXbL40mBRDsdXYQ/s320/familie%20Balt.jpg" width="320" /></a><br />Het gezin van Kees Balt en Antje Kuperus. Rechts Coen Balt.</div><p></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><b>Hij
kon geen onrecht zien</b><br />
In<a href="https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/hier-heb-je-de-wind-altijd-tegen~bf5c8e96/" target="_blank"> een interview met Isaac Lipschits</a> in de Volkskrant van 16 maart 2002 vertelt
hij meer over het onderduikgezin. “<span style="background: white; color: black;">Oom Coen kreeg geld van de
illegaliteit om mij te herbergen. Toen ik wegging in '45, gaf hij me een
bankspaarboekje. Al het geld stond erop. Hij was arm, maar had geen cent voor
zichzelf gehouden. Zo'n man was het. Hij kon geen onrecht zien.” In het
interview noemt Lipschits ook de beppe die altijd aan het koken was. Dat was Antje
Kuperus, die na de dood van haar man in 1935 bij haar zoon was ingetrokken.<br /><span style="font-size: 12pt;">Omrop Fryslan maakte in 2008 </span><a href="https://weromrop.omropfryslan.nl/nl/uitzending/fryslan-de-laatste-oorlog-2-een-joodse-jongen-het-bildt" style="font-size: 12pt;" target="_blank">een korte documentaire</a><span style="font-size: 12pt;">
waarin Lipschits teruggaat naar de boerderij op de Oude Bildtdijk en waarin de
zonen van Coen Balt vertellen over de oorlogstijd.<br />Isaac Lipschits gaat politieke wetenschappen
studeren en wordt hoogleraar eigentijdse geschiedenis aan de universiteit van Groningen.
In 2000 begint hij Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland, de voorloper van de website <a href="https://www.joodsmonument.nl/" target="_blank">Joods Monument</a>. Hij overlijdt in 2008.
<br />Het boekje <a href="https://joodsebibliotheek.nl/auteur/zEo/Isaac-Lipschits/boek/zEo/Onbestelbaar/1/" target="_blank">‘Onbestelbaar’ is hier te lezen</a>.</span></span></span></p>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-24335816720487339882022-11-11T15:42:00.007+01:002022-11-11T16:26:16.951+01:00De onderduiker<p>Op 10 en 11 november 1944 voeren
Duitsers in Rotterdam en Schiedam 52.000 mannen af naar Nederlandse en Duitse
Arbeitslager waar ze onder vaak vreselijke omstandigheden moeten werken. Ook
elders in het land moeten mannen tussen de 17 en 40 jaar zich melden voor de
Arbeitseinsatz. Maar veel mannen zijn door de razzia’s in Rotterdam en Schiedam
gewaarschuwd en duiken onder. </p><p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 120%;"><o:p></o:p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPq6Hhvyxr9x4SjGWay66BschxdYoxXXo4E1WYZQKnjSebEocwL9d2Z4Wr15boZfBoLCkBbw_YjWYKLPC2Bn953nFQnb7IhfYF4E5RjJQKHT7pHS_t0q_JY6czw9BAmjFAJ8VfZoDO0WDeco8r7P-J4LrpU4ivBFIctsl5fGqYdhXqE9QEr9zM9QKp5A/s991/01_Bevel_Bevel_1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="991" height="226" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPq6Hhvyxr9x4SjGWay66BschxdYoxXXo4E1WYZQKnjSebEocwL9d2Z4Wr15boZfBoLCkBbw_YjWYKLPC2Bn953nFQnb7IhfYF4E5RjJQKHT7pHS_t0q_JY6czw9BAmjFAJ8VfZoDO0WDeco8r7P-J4LrpU4ivBFIctsl5fGqYdhXqE9QEr9zM9QKp5A/s320/01_Bevel_Bevel_1.jpg" width="320" /></a><br />Bevel voor de Arbeitseinsatz</div><p></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 120%;"><b>Schuilplek</b><br />In november 1944 is mijn vader 13
jaar, zijn broer Rients is net 16 geworden. Ze wonen met hun moeder Saakje op
een kleine boerderij aan de Headyk in het Friese dorp Dronrijp. Op een avond komt
oud-onderwijzer meester Meijer langs en vraagt Saakje of ze een
onderduiker op de boerderij kan hebben: de Amsterdamse freelance journalist
Anton Kiburg, net 23 jaar, die wil ontkomen aan de Arbeitseinsatz. De boerderij
ligt op enkele honderden meters afstand van de Headyk en biedt daarom een goede
schuilplek. Saakje stemt toe.</p><p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 120%;"><o:p></o:p></p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkIObiiZ7NHqs1z7w_U1ya-cSKYoaam6X_OQdidPc_GMo1i0XcLtvO_No5KWS0irpKh8mbniY5egO4HJoPnfL890TZ4ZsecLUJJIJmnQR0w8pLmTvw3VbP8YMrIlif3rWBGZoo5aHGu153QmJ9CogXo2OSIF7Z9u0yjMWx-G9DPmHJURd512l64qUxqQ/s2172/luchtfoto%20boerderij.tif" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1408" data-original-width="2172" height="207" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkIObiiZ7NHqs1z7w_U1ya-cSKYoaam6X_OQdidPc_GMo1i0XcLtvO_No5KWS0irpKh8mbniY5egO4HJoPnfL890TZ4ZsecLUJJIJmnQR0w8pLmTvw3VbP8YMrIlif3rWBGZoo5aHGu153QmJ9CogXo2OSIF7Z9u0yjMWx-G9DPmHJURd512l64qUxqQ/s320/luchtfoto%20boerderij.tif" width="320" /></a><br />Luchtfoto van de boerderij</div><p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 120%;"><b>Spinnenwiel</b><br />Voor mijn vader en zijn broer
Rients is de roodharige onderduiker een venster op de wereld. Anton heeft boeken
bij zich en vindt het leuk zijn kennis te delen met de jongens. Voor het
boerenwerk is hij niet sterk genoeg, maar hij is handig met het spinnenwiel. Dreigt
er gevaar, dan slaapt hij in een hok op het land van de buurman, of hij
overnacht samen met Rients in het hooi.</p>
<p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 120%;"><b>Bevrijd<br /></b>Op 15 april 1945 rijdt de
eerste Canadese gevechtswagen Leeuwarden binnen. Friesland is bevrijd. Anton
Kiburg sluit zich aan bij de geallieerde strijdkrachten. Hij stuurt foto’s van zichzelf
in uniform naar Saakje en de jongens. Begin 1950 emigreert hij naar Australië,
met het schip de Volendam. Hij houdt altijd contact met Saakje en haar zonen.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgmiCdcA5ROaxwLeq23v3fPNeJi84ezx530TmtFftGD0yisChY4i-eeBrAI0dBWOwfFjMfKgHrVKkitxI0qAnYDwqxygkA4Vg8rFpbkTlIfiui7u8FIUz8MXRUyR1H6XMtC_pdwgOeqMtSlTEG8lBp0f0JJmgjjFM9nD95bRg3KEwWWTEY417_70UixA/s2553/Anton%20Kiburg_20221111(2).jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2553" data-original-width="1790" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgmiCdcA5ROaxwLeq23v3fPNeJi84ezx530TmtFftGD0yisChY4i-eeBrAI0dBWOwfFjMfKgHrVKkitxI0qAnYDwqxygkA4Vg8rFpbkTlIfiui7u8FIUz8MXRUyR1H6XMtC_pdwgOeqMtSlTEG8lBp0f0JJmgjjFM9nD95bRg3KEwWWTEY417_70UixA/s320/Anton%20Kiburg_20221111(2).jpg" width="224" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Anton Kiburg in uniform</div><p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 120%;"><b>Leven gered</b><br />In 2006 overlijdt Anton. Omdat
zijn verblijf op de boerderij volgens hem zijn leven heeft gered, wilde hij
graag dat zijn as wordt verstrooid op de grond waar de boerderij tot 1958 heeft
gestaan. Zijn vrouw en zoon reizen in 2007 naar Friesland om die wens ten
uitvoer te brengen. Mijn vader is dan al overleden, maar mijn tante Annie, weduwe
van Rients, vergezelt hen, bijgestaan door haar vriend Gosse die is opgegroeid
op een naburige boerderij en precies weet waar de boerderij heeft gestaan. </p>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-68864876323435016662022-02-06T11:29:00.011+01:002024-01-01T18:30:20.003+01:00Familiekroniek - Voormoeder Trijntje Jacobs van der Heide, schippersche<p>Als ik mijn voormoederlijke lijn volg
kom ik uit bij enkele generaties schippers. Trijntje Jacobs van der Heide is de overgrootmoeder van mijn grootmoeder Mine Nieuwenhuis.</p>
<p class="MsoNormal">In 1806 wordt op een schip in de haven
van Bergum wordt op 15 april een meisje geboren. Het is het vierde kind van
schipper Jacob Klazes en Antje Jans. Ze noemen het meisje Trijntje. <a href="https://willyhilverda.blogspot.com/2022/01/familiekroniek-schippersche-antje-jans.html" target="_blank">Over Antje Jans schreef ik hier.</a><br />In 1829, ze is 23 jaar, krijgt
Trijntje een dochter die ze Antje noemt. Ze is niet getrouwd, maar als vader
wordt genoemd schipper Eelke Johannes Groothelm uit Leeuwarden. Twee jaar later
krijgen Trijntje en Eelke een zoon: Johannes.</p>
<p class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%;"><b>Vriesche schutterij<br /></b></span>In januari 1833 trouwen Trijntje en
Eelke in Leeuwarden. De kinderen Antje en Johannes worden gewettigd. In de huwelijksakte staat dat Eelkes ouders toestemming hebben gegeven
aan de Militie. Eelke is schutter bij het eerste bataljon van de mobiele
Vriesche schutterij. Het eerste
bataljon wordt gevormd door de schutterijen van Bolsward, Dokkum, Franeker,
Harlingen, Leeuwarden en Workum. In augustus 1833 overlijdt Eelke in
het militair hospitaal in Leeuwarden. Trijntje is hoogzwanger. De dochter die
ze op 11 september krijgt noemt ze dan ook Eelkje.</p>
<p class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%;"><b>Jouke Everts Wijkstra<br /></b></span>Vier jaar later krijgt Trijntje in
Leeuwarden een dochter met schipper Jouke Everts Wijkstra: Jacobje. Jouke
Everts Wijkstra is de zoon van turfschipper Evert Eits Wijkstra uit Blija en
Minke Johannes Klink uit Ferwerd. Hij is geboren in Metslawier. Zijn vader Evert Eits is eerst arbeider, maar in
1828 schipper wonende op een schip te Gorredijk. Hij heeft een houten snik met de
naam Zelfde te Huis.<br />In januari 1848 trouwen Trijntje en
Jouke Everts eindelijk. De drie kinderen die ze samen hebben worden bij
het huwelijk gewettigd. Een jaar later wordt Minke, mijn betovergrootmoeder,
geboren op een schip dat in Deinum ligt. In 1851 wordt nog een dochter geboren:
Antje. </p><p class="MsoNormal"><b>Schippersleven</b><br />Het zal een hard leven geweest zijn op het schip. Veel kinderen, weinig ruimte, hard werken. Als er geen wind staat moet het schip worden getrokken en 's winters als het stevig vriest ligt het schip vast in het ijs en kan er nauwelijks iets worden verdiend. <a href="http://www.esther.museumopsterlan.nl/Infozuilen/Zuil-2/turfschippers.php" target="_blank">Hier kun je iets lezen over het leven van turfschippers.</a><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhOhnNZqZ7WU7cHhdgWqspkLAFwPxlv4EGcW-ocdwXvo-cywbN9ANA5Ve7IbduIevjtIbLThMtIA5vW2rZHieeODpgAkGsR_FSx6NU7w8ZQJDK59I53UnKNZhlpMl9TlVaPhpfrSr9GknBDaCKKa7tC8-KPoBCC9d7TRRpF2KcNAlMLA9ED-6harUqCCQ=s1008" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="het roefje" border="0" data-original-height="768" data-original-width="1008" height="244" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhOhnNZqZ7WU7cHhdgWqspkLAFwPxlv4EGcW-ocdwXvo-cywbN9ANA5Ve7IbduIevjtIbLThMtIA5vW2rZHieeODpgAkGsR_FSx6NU7w8ZQJDK59I53UnKNZhlpMl9TlVaPhpfrSr9GknBDaCKKa7tC8-KPoBCC9d7TRRpF2KcNAlMLA9ED-6harUqCCQ=w320-h244" title="het roefje" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal"><b>Nauw verweven schippersfamilies<br /></b>De families Van der Heide, Groothelm en
Wijkstra zijn nauw met elkaar verweven. Trijntjes twee jaar jongere zus Tjitske
van der Heide krijgt vier kinderen met Eit Everts Wijkstra, een broer van
Jouke. Trijntjes zes jaar oudere broer Klaas van der Heide krijgt kinderen met
Tjitske Johannes Groothelm, een zus van Eelke Johannes Groothelm.<br />Aukje, een dochter van Eit Everts Wijkstra
en Tjitske van der Heide trouwt in 1870 zelfs met haar neef Jacob, een zoon van
Klaas van der Heide en Tjitske Johannes Groothelm. Jacob is ook schipper.</p>
<p class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%;"><b>Schippersche<br /></b></span>In januari 1854 overlijdt Jouke Everts
Wijkstra in Leeuwarden. Hij is nog maar 42 jaar, Trijntje is 47 jaar. Na de
dood van haar echtgenoot blijft ze varen. Haar zonen zijn nog jong, maar
zullen haar zeker hebben bijgestaan. Johannes, de zoon van Eelke Groothelm is
al 23 jaar. Hij zal pas tien jaar later trouwen, dus wellicht werkt hij ook mee
op het schip dat nu wordt bestierd door zijn moeder.<br /><span style="line-height: 115%;">Trijntjes zonen - Johannes, Klaas,
Evert en Jan - worden allen schipper. <a href="http://www.skutsjejongerein.nl/wijkstra.html" target="_blank">Hier kun je meer lezen over Klaas en Jan.</a> Op de foto hieronder zien we Klaas Wijkstra, hij staat voor de giek en draagt een zwarte hoed.<br /></span>Ook haar dochters trouwen met schippers. Al haar kinderen blijven in Friesland
wonen, behalve jongste dochter Antje die in 1883 met haar man
Kornelus Mulder en hun zes kinderen naar Amsterdam vertrekt.<br />Vanaf 1874 woont Trijntje in Kubaard.
Ze is dan 67 jaar en nog steeds schippersche. Ze overlijdt in 1889 te Tzum,
gemeente Franekeradeel, 83 jaar oud.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiJ6IrPIRfldgZqooyBGKSIhY0C6_Fe8s9_JeZ5PrsBACAqA6_Sz9OrXOunAbwqagKfLdzTQ4mcBsaw0gxqI3ILcJYAC6dbJ0sMBZV_8k4Tf1KeABprr0GDebGYCP4zJfMzp3qH_aCEXU0t9WSIS9pBXrM6U1h5j5WTVBhxc_b2OTUZaxveduQcF9-jEg=s800" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="622" data-original-width="800" height="249" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiJ6IrPIRfldgZqooyBGKSIhY0C6_Fe8s9_JeZ5PrsBACAqA6_Sz9OrXOunAbwqagKfLdzTQ4mcBsaw0gxqI3ILcJYAC6dbJ0sMBZV_8k4Tf1KeABprr0GDebGYCP4zJfMzp3qH_aCEXU0t9WSIS9pBXrM6U1h5j5WTVBhxc_b2OTUZaxveduQcF9-jEg=s320" width="320" /></a><span style="text-align: left;"> </span></div>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-22386265295956405112022-01-26T13:28:00.041+01:002022-01-27T13:31:12.175+01:00Familiekroniek - Opgepakt voor bedelarij<p>In
de reeks blogs over mijn voormoeders die hun leven doorbrachten op een schip, sla
ik even een zijpad in. Froukje van der Heide is geen rechtstreekse voormoeder,
maar ze is de jongste dochter van mijn <a href="https://willyhilverda.blogspot.com/2022/01/familiekroniek-schippersche-antje-jans.html" target="_blank">voormoeder Antje Jans</a>, ofwel: een tante van mijn betovergrootmoeder Minke Wijkstra. Haar broers
worden schipper, haar zussen trouwen met schippers, maar het leven van Froukje is
minder fortuinlijk.</p>
<p class="MsoNormal"><span style="mso-bookmark: _Hlk90319074;"><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt;">Froukje wordt in 1810 of 1811 geboren in Franeker, op het schip van haar ouders. Als ze
21 jaar is woont ze in Leeuwarden bij Arnoldus van der Heide
en Tietje Rienks Atsma. Het gezin woont op Weerklank 257. Weerklank is een
wijkje net buiten de Stadsgracht van Leeuwarden, even ten noorden van het
Noordvliet. Het bestaat uit een doolhof van kleine straatjes en veel
bedrijfjes: leerlooijerijen, pottenbakkerijen, branderijen, mouterijen en ga zo
maar door. Arnoldus van der Heide is pompmaker.<br />In 1839 </span></span>woont ze als
dienstbode bij Hermanus Smeding en Helena
Aletta Siderius op de Voorstreek in Leeuwarden. Smeding is een vooraanstaande Leeuwarder. Hij is zilversmid
geweest en voogd van het Nieuwe Stads Weeshuis. </p>
<p class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%;"><b>Bedelarij</b><br /></span><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt;">In
1842 trouwt Froukje, die nog steeds dienstbode is, in Leeuwarden met Wybe of Wiebe Jongerhuis</span><span style="line-height: 115%;">,
een arbeider uit Huizum. Ze krijgen drie kinderen: Pieter (1843), Antje (1845)
en Sybrandus (1847). Rond 1845 staat bij Froukje en Wiebe als beroep visscher. Het vissen levert klaarblijkelijk niet voldoende
op, want op 5 september 1848 staan Wiebe en Pieter voor bedelarij in het
rolboek van de arrondissementsrechtbank van Heerenveen. Op 27 september 1848
staat ook Froukje erin, eveneens voor bedelarij.</span> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjiu9CFkrmqWUrbSUOSDJbMTCAmTcA01ulQXKyY7nfAvdqK4up34uDurvYDO7hZczXmOqmQPyLISn6l4jPX5ulcjIQH2zBVAe4k7w8mWBFPfj0mWWKSJZX2Uo5ngKXWi7wklT6EcNgGXG-ti9_5sZsS5O2hHkx_mQRIYe_m78lq9AtXMPjKhBPwQSbwqQ=s1499" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Rolboek Arr. Rechtbank Heerenveen" border="0" data-original-height="826" data-original-width="1499" height="176" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjiu9CFkrmqWUrbSUOSDJbMTCAmTcA01ulQXKyY7nfAvdqK4up34uDurvYDO7hZczXmOqmQPyLISn6l4jPX5ulcjIQH2zBVAe4k7w8mWBFPfj0mWWKSJZX2Uo5ngKXWi7wklT6EcNgGXG-ti9_5sZsS5O2hHkx_mQRIYe_m78lq9AtXMPjKhBPwQSbwqQ=w320-h176" title="Rolboek Arr. Rechtbank Heerenveen" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%;"><b>Strafkolonie De Ommerschans<u><br /></u></b></span><span style="line-height: 115%;">Als ik huisgenoot R vertel over de
bedelarij vraagt hij: moesten ze naar Veenhuizen? Daar heb ik nog niet aan gedacht. Ik voer Froukjes naam in in de database van </span><a href="http://www.allekolonisten.nl/"><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt;">www.allekolonisten.nl</span></a> en ja hoor, ze <span style="line-height: 115%;">verschijnt meteen op mijn scherm.<br /></span>Wiebe en Pieter worden op 15 september
1848 ingeschreven in strafkolonie De Ommerschans. Froukje met Antje en Sybren volgen bijna
drie weken later, op 5 oktober. Bij Wiebe staat dat hij 1.58 m. is. Zijn
aangezicht is klein, ook zijn neus, mond en kin staan omschreven als klein.
Zijn haar is blond, zijn ogen blauw. Froukje is 1.53 m. Haar aangezicht is plat
en breed, haar haar bruin en haar ogen lichtbruin. Haar mond is ordinair en haar
kin gewoon.<br />Waarschijnlijk worden ze ondergebracht
in het bedelaarsgesticht, een kazerneachtig gebouw waar mannen en vrouwen gescheiden
van elkaar wonen. Met hard werken kunnen de gevangenen hun vrijheid
terugverdienen. Ze ontginnen land en werken in de spinnerij, kleermakerij,
schoenmakerij, touwslagerij of manden- en klompenmakerij die er op het terrein
staan. Wiebe houdt het niet lang vol, hij sterft in januari 1849. Van beroep
kolonist staat er in de overlijdensakte. Hij wordt begraven op <span style="background: white;">Begraafplaats Maatschappij van Weldadigheid
Ommerschans.</span> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiKzBlM9woBGPz11fOaMYKRY-iCGNUQKhnXmN5CWWv1h5jKVi0aA_c-_eUHuE-VVt3F5xlUnkw73w23dpOVOtbP51C7OSem2bpvN_dc_xiPEKATO7AHVxkRQ3JWf6J84LovfOBZb5yeqJI3S8S_AhqF9QVImC7GBEtx9krroNQhBClsPDKbK88ylTb01w=s1500" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Ommerschans" border="0" data-original-height="1058" data-original-width="1500" height="226" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiKzBlM9woBGPz11fOaMYKRY-iCGNUQKhnXmN5CWWv1h5jKVi0aA_c-_eUHuE-VVt3F5xlUnkw73w23dpOVOtbP51C7OSem2bpvN_dc_xiPEKATO7AHVxkRQ3JWf6J84LovfOBZb5yeqJI3S8S_AhqF9QVImC7GBEtx9krroNQhBClsPDKbK88ylTb01w=w320-h226" title="Ommerschans" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%;"><b>Weeshuis</b><br /></span>Froukje en de kinderen worden na 4,5 jaar, op 16 april 1852, ontslagen uit de strafkolonie. Ze gaat terug naar
Leeuwarden. In het bevolkingsregister staat ze met haar drie kinderen
ingeschreven op het adres Oldehoofdster Kerkhof huis 394. Bij haar beroep staat
werkster.<br />Als ze in 1859 in Leeuwarden overlijdt,
komen de kinderen Pieter, Antje en Sybren terecht in het Nieuwe Stads Weeshuis
op het Groot Kerkhof. Pieter overlijdt er in juni 1861. Hij is zeventien jaar
en smidsknecht. Met de andere twee kinderen komt het goed. Antje trouwt op haar 35<sup>e</sup> in Leeuwarden met agent
Tjeerd Dolstra. Sybren wordt kleermakersknecht, later kleermaker en trouwt in
Opsterland met Feikjen van der Meulen.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiEYI4wMtyFTM36bCJcMgXq_YuEeOUkGfUMeSfMfH8Jale1PfoUxslFhWPRrs2djyMGTy9ncuOoEE5r5qG3oaxYzmkoLw2_K9UkupqwhL6BR-yvXVih5IjuqdnMmZHOcDQNTQvD4OYEJlghMEZwSKyzZjLeohmIRjmddQT10_vdrstNNP3FbQyy2NllhQ=s800" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Stadsweeshuis binnenplein" border="0" data-original-height="487" data-original-width="800" height="195" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiEYI4wMtyFTM36bCJcMgXq_YuEeOUkGfUMeSfMfH8Jale1PfoUxslFhWPRrs2djyMGTy9ncuOoEE5r5qG3oaxYzmkoLw2_K9UkupqwhL6BR-yvXVih5IjuqdnMmZHOcDQNTQvD4OYEJlghMEZwSKyzZjLeohmIRjmddQT10_vdrstNNP3FbQyy2NllhQ=w320-h195" title="Stadsweeshuis binnenplein" width="320" /></a></div><br /><p class="MsoNormal"><u>Illustraties</u><br />- De tekening van De Ommerschans komt van: https://www.canonvannederland.nl/nl/overijssel/overijssel/ommerschans<br />- De foto van het Stadsweeshuis komt van: https://natuurmuseumfryslan.nl/geschiedenis</p><p class="MsoNormal"><u>Meer informatie over strafkolonie De Ommerschans</u><br />- https://www.kolonienvanweldadigheid.eu/bezoek/de-ommerschans<br />- https://ommerschans.nl</p>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-64224754044820571422022-01-12T15:13:00.018+01:002024-01-01T18:36:49.483+01:00Familiekroniek - Voormoeder Antje Jans, schippersche<p>Als ik mijn voormoederlijke lijn volg -
dus de stamboom via de moeders, zie het rijtje onderaan deze pagina - kom ik uit bij enkele generaties schippers. De
eerste vrouw van wie ik naam weet is Antje Jans. Ze is geboren rond 1776 in Bergum,
een dorp dat even ten oosten van Leeuwarden ligt en de hoofdplaats is van de
gemeente Tietjerksteradeel.<br />In 1797 trouwt Antje in de kerk van Bergum
met schipper Jacob Klazes. Van hem weten we iets meer dan van Antje. Hij is geboren
in 1767. Zijn moeder heet Aaltje Fokkes, zijn vader Klaas Jacobs is dagloner
als hij in 1811 in het kanton Bergum de achternaam Van der Heide aanneemt. De
achternaam Van der Heide kan erop wijzen dat hij afkomstig is van een
heidegebied uit de buurt van Bergum. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh9kf22IqEQUIteFpuaoepYV7wPnlrd4WWdqnAeAtkqjR0-udawCzYG4-lg4ERLadDNXHhvAl3QPfLRwdydHDzVAPAdC1CU2lyRpjj9elAlJPkPAinK7C-HvocBzPnfY04rWd1GixUB6LQ0wyeyt94sm1EftGqKnUMVV6JXzEUD7fzKuir9hoTNWv9TNQ=s5472" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="kerk Bergum" border="0" data-original-height="3648" data-original-width="5472" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh9kf22IqEQUIteFpuaoepYV7wPnlrd4WWdqnAeAtkqjR0-udawCzYG4-lg4ERLadDNXHhvAl3QPfLRwdydHDzVAPAdC1CU2lyRpjj9elAlJPkPAinK7C-HvocBzPnfY04rWd1GixUB6LQ0wyeyt94sm1EftGqKnUMVV6JXzEUD7fzKuir9hoTNWv9TNQ=w320-h213" title="kerk Bergum" width="320" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal"><b>Vrachtschip<br /></b>Antje Jans en Jacob Klazes krijgen zes
kinderen: Aaltje, Jan, Klaas, Trijntje, Tjitske en Froukjen. De kinderen worden in verschillende plaatsen geboren:
Bergum, Leeuwarden, Franeker. Dat duidt erop dat het gezin op het schip woont
waarmee Jacob Klazes de kost verdient.<br />De vracht van Friese binnenvaartschepen
betreft in die periode vooral turf, maar ook wel terpaarde, mest, hout, stenen
en landbouwproducten. In de regio rond Drachten, niet ver van Bergum, wordt begin
negentiende eeuw nog veel turf gewonnen.<br />De meeste Friese binnenvaartschepen zijn
tjalken, platbodems met één mast. In 1815 koopt Jacob Klazes voor fl. 200 een kofschip nadat hij twee
jaar eerder voor fl. 840 een huis in Bergum heeft verkocht. Een kofschip is een
zeilschip van twaalf meter lang, dat wordt gebruikt voor kustvaart en binnenvaart. Het heeft twee masten.</p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhfYGwwtIjbkqbnH512XUyjNFiumVWRFTacbfaIDvyyBdAl27WXgjsr-p4MZW5Wh5qFRysEVUIg1p69T0X8ifR-BtTKIXzTVgUS_7mQ8Gw2IIQQDu4NbRwKUYf90CvQiSSx4hHIUFrR5Bh2blm2TmRiJNZ-2lu7kQPS5vvvBTDbHW4kiI1dEJ7HtszuWQ=s600" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="model kofschip" border="0" data-original-height="401" data-original-width="600" height="214" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhfYGwwtIjbkqbnH512XUyjNFiumVWRFTacbfaIDvyyBdAl27WXgjsr-p4MZW5Wh5qFRysEVUIg1p69T0X8ifR-BtTKIXzTVgUS_7mQ8Gw2IIQQDu4NbRwKUYf90CvQiSSx4hHIUFrR5Bh2blm2TmRiJNZ-2lu7kQPS5vvvBTDbHW4kiI1dEJ7HtszuWQ=w320-h214" title="model kofschip" width="320" /></a></div><br /><p class="MsoNormal"><b>In de oude stadsgracht</b><br />Nadat Jacob Klazes in 1826 is overleden, blijft Antje Jans varen. Als ze in februari 1833 in Leeuwarden overlijdt “in
het schip leggende in de oude stadsgracht alhier” staat in de overlijdensakte
dat ze schippersche is. Ze is ongeveer 57 jaar oud geworden. De aangifte wordt
gedaan door haar zoon Klaas Jacobs van
der Heide en haar schoonzoon Eelke Johannes Groothelm, de man van haar dochter Trijntje. Of dat
schip het kofschip is dat Jacob Klazes achttien jaar eerder kocht weet ik niet.</p>
<p class="MsoNormal"><i>De foto van het model kofschip komt van museum Martena in Franeker.</i></p><p class="MsoNormal"></p><p class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><u>Voormoeders</u><br /></span>Antje Jans x Jacob Klazes van der Heide<br />Trijntje Jacobs van der Heide x Jouke
Everts Wijkstra<br />Minke Wijkstra x Jan de Boer<br />Antje de Boer x Reinder van der Hogt<br />Wilhelmina van der Hogt x Johannes
Nieuwenhuis<br />Annie Nieuwenhuis x Klaas Hilverda<br /></p><i></i><p></p>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-57371987794234183312021-05-19T14:22:00.013+02:002024-02-28T16:52:28.614+01:00Familiekroniek - Landverhuizers in 1883<p>Een tijdje geleden schreef ik <a href="https://willyhilverda.blogspot.com/2021/02/landverhuizers-in-1911.html" target="_blank">een stukje </a>over een oudere zus
van mijn pake die in 1911 naar de Verenigde Staten emigreerde. Toen ik me
verder verdiepte in mijn pakes grootmoeder Gaatske Bloemsma, stuitte ik op nog
een emigratieverhaal. In 1883 vertrekt Gaatskes jongste zus Antje met haar man
en zes kinderen naar de Verenigde Staten. Wat een onderneming! Twee jaar eerder heeft haar oudere zus Janke met haar man Alle Jans de Groot de oversteek al gewaagd.<br />Antje is geboren in 1844 in Vrouwenparochie in de Friese
gemeente Het Bildt. In 1867 trouwt ze met arbeider Sjoerd Johannes van Loon uit
Stiens. Op 2 april 1883 stappen ze met hun zes kinderen in (waarschijnlijk) Rotterdam
op de Schiedam en varen naar New York.</p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><b>De Schiedam<br /></b>In 1883 vertrekken er 13.602 landverhuizers vanuit Rotterdam naar de Verenigde Staten. Het merendeel komt aan per trein en wordt bij
het Beurs- en Maasstation opgewacht door beambten van de NASM, de Nederlandsch
Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij. De Schiedam is een stoomschip van de
NASM.<br />Tussen 1880 en 1891 vertrekken de schepen van de NASM in
Rotterdam vanaf de kade van de Koningshaven, tegenwoordig is dit de Stieltjesstraat.
In het boek ‘Toen zij uit Rotterdam vertrokken’ van Cees Zevenbergen vond ik
deze mooie foto, gemaakt vanaf het Poortgebouw. Het toeval wil dat wij vanaf
ons appartement aan de Spoorweghaven uitkijken op deze kade. In gedachten zwaai
ik Antje, Sjoerd en hun zes kinderen uit.</p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-C5K4IB6F92o/YKUCw1Wtz4I/AAAAAAAADR0/GszULc2Z2qsiWiMd-JOITGK4Y7VG8_7gACNcBGAsYHQ/s2048/Schip%2BKoningshaven221.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Schip NASM Koningshaven" border="0" data-original-height="1439" data-original-width="2048" height="225" src="https://1.bp.blogspot.com/-C5K4IB6F92o/YKUCw1Wtz4I/AAAAAAAADR0/GszULc2Z2qsiWiMd-JOITGK4Y7VG8_7gACNcBGAsYHQ/w320-h225/Schip%2BKoningshaven221.jpg" title="Schip NASM Koningshaven" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal"><b>Massachusetts<br /></b>Het gezin Van Loon-Bloemsma komt terecht in Massachusetts.
Sjoerd Johannes sterft in februari 1909 aan longontsteking en ligt begraven op
het Riverdale cemetry Northbridge Massachusetts.<br />Antje hertrouwt in november 1909 met Pieter Faber. Pieter is
geboren in Minnertsga. Antje sterft in 1913 Uxbridge in Massachusetts, Pieter
vijf jaar later.<br />Antjes dochter Pleuntje trouwt in 1887 met Klaas Leest,
afkomstig uit Sint-Annaparochie. Haar jongste dochter Aukje trouwt in 1900 met
Nicolaas la Fleur. Nicolaas is geboren in Tzumarrum en in 1896 met zijn ouders
geëmigreerd. Noord-Friese
gelukszoekers trouwden overduidelijk het liefst in eigen kring.<br />Aukje en Nicolaas krijgen in 1918 in Alberta, Canada een
dochter die ze Joanne noemen. Joanne trouwt met Sidney Miedema, ze overlijdt in
2012 in Northbridge, Massachusetts. Ze ligt, net als haar grootvader Sjoerd,
begraven op Riverdale Cemetry. Op de grafsteen staan de namen van vele
Miedema’s.</p>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-77290628022853133672021-05-15T12:23:00.011+02:002021-05-15T12:41:35.700+02:00Familiekroniek - Lucas Hannema <p>Een eeuw geleden waren de meeste families groot, iedereen
had veel broers en zussen, ooms en tantes, neven en nichten. Zo had mijn pake
Johannes Nieuwenhuis, de vader van mijn moeder, van moederszijde acht ooms/tantes.
Die echtparen hadden gemiddeld zes nakomelingen, dat betekent dat mijn pake alleen al van moederszijde 48
neven en nichten had. Hij zal ze niet allemaal
hebben gekend, maar ik hoop wel dat hij Lucas Hannema heeft gekend.</p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal">Mijn pakes tante Aukje Schotanus trouwt in 1882 met Dirk
Hannema, een koopman die onder meer vlas exporteert naar Engeland. Hun jongste
zoon Lucas, geboren in 1891 in Minnertsga en negen jaar ouder dan mijn pake,
blijkt goed te kunnen zingen. Hij maakt een studiereis naar Engeland waar hij
studeert aan de Blackwell Academy of singing and voiceproduction.<o:p></o:p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-zI91NPgDjTs/YJ-gfeA-JxI/AAAAAAAADRs/hKLFmK6cNx0j4qdlVf1C4caY-fpmJ-S2ACNcBGAsYHQ/s1554/Lucas-Hannema-1891-1973.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Lucas Hannema" border="0" data-original-height="1554" data-original-width="1012" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-zI91NPgDjTs/YJ-gfeA-JxI/AAAAAAAADRs/hKLFmK6cNx0j4qdlVf1C4caY-fpmJ-S2ACNcBGAsYHQ/w208-h320/Lucas-Hannema-1891-1973.jpg" title="Lucas Hannema" width="208" /></a></div><p class="MsoNormal">In 1917 verhuist hij naar Franeker waar hij begint met het
geven van zang- en spraaklessen. Een paar jaar later verhuist hij naar Leeuwarden
waar hij ook deze lessen geeft. Verder speelt hij viool en piano, is
conferencier, dirigent van verschillende koren en speelt toneel.</p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman";">Ritsko
van Vliet, een Friese cabaretier en goochelaar schrijft na Hannema’s dood in
1973 over hem: “<em><span style="background: white; color: black; font-style: normal; mso-color-alt: windowtext;">Hij was te goed. Hij zou het in de grote
steden of het buitenland beter hebben gedaan. Zoals zoveel artiesten, was hij
niet zakelijk genoeg. Artisticiteit en zakelijkheid gaan zelden samen.”</span></em><i><o:p></o:p></i></span></p>
<p class="MsoNormal">Op youtube is een opname uit 1930 te vinden van Lucas
Hannema die het Friese volkslied zingt: </p>
<div style="text-align: center;"><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/J0GmuxcN8BA" title="YouTube video player" width="560"></iframe></div><p class="MsoNormal">Hoewel er best veel familieverhalen rondgingen over de
familie van mijn pake, heb ik nooit iets gehoord over pakes neef Lucas Hannema.
De informatie vond ik op de onvolprezen website <a href="https://minnertsgavroeger.nl/lucas-hannema-1891-1973-bariton-muziekleraar-entertainer/" target="_blank">Minnertsga Vroeger.</a><o:p></o:p></p>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-28283928606358007662021-02-09T14:55:00.025+01:002024-02-29T14:14:57.228+01:00Familiekroniek - Landverhuizers in 1911<p>In mijn bezit is een stapeltje
zwartwit foto’s die afkomstig zijn van mijn grootouders van moeders zijde. Soms
staat er een naam achterop, vaak niet. Ik heb me voorgenomen erachter te
komen wie er op de foto’s staan.</p><p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 150%;"><o:p></o:p></p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-pTORPLlqiRI/YCKTQCgl_gI/AAAAAAAADBU/3P8JxTBQYCQ1dX_ICGNGplP-DY_ah-xywCNcBGAsYHQ/s1602/drie%2Bkinderen%2Bin%2BVS204.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="962" data-original-width="1602" height="240" src="https://1.bp.blogspot.com/-pTORPLlqiRI/YCKTQCgl_gI/AAAAAAAADBU/3P8JxTBQYCQ1dX_ICGNGplP-DY_ah-xywCNcBGAsYHQ/w400-h240/drie%2Bkinderen%2Bin%2BVS204.jpg" width="400" /></a></div><p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 150%;">Bijvoorbeeld deze verbleekte foto van drie kinderen. Wie zijn deze kinderen? Het enige aanknopingspunt wat ik heb zijn de
letters die onder de kinderen staan geschreven: A, K en Y. En ik herinner me dat
mijn oom Enne iets heeft opgeschreven over een foto van de kinderen van Gatske Nieuwenhuis,
de zus van mijn pake, die vanuit het Friese dorp Tzumarrum naar de Verenigde
Staten emigreerde met haar man Anne Keuning en hun eenjarige dochter Aaltje.</p><p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 150%;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 150%;"><b>Orange City</b><br />Met informatie die ik op
internet vind kan ik de grote lijnen van hun leven reconstrueren.<br />Op 12 mei 1911 vertrekken Gatske,
Anne en dochter Aaltje naar ‘USA-Unidentified Region’, zoals in het Emigratie
archief staat. Ze zijn niet de enigen. Meer dan 20.000 Friezen steken in de periode 1880-1914 de
oceaan over. Het gezin Keuning komt terecht in Orange City in de staat Iowa. Orange City is vernoemd naar Willem van Oranje, het is in de negentiende eeuw gesticht door nazaten van uit Nederland afkomstige immigranten:
een groep die hoorde tot de streng gereformeerden die zich in 1834 van de Nederlandse
hervormde kerk hadden afgescheiden.</p><p class="MsoNormal" style="line-height: 150%;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 150%;"><b>Verengelste namen</b><br />Gatske, Anne en Aaltje
verengelsen hun namen. Gatske wordt Gertrude, Anne wordt Andrew en Aaltje wordt
Alice. In februari 1912 wordt in Orange City een dochter geboren die ze Etta
noemen. In 1914 krijgen ze een zoon, Nicholas en in 1919 nog een zoon, Andrew. De kans is groot dat Etta,
Nicholas en Andrew ook Friese namen hadden. Etta zou vernoemd kunnen zijn naar
Ybeltje, de moeder van Anne Keuning. Nicholas zou vernoemd kunnen zijn naar Annes
vader Klaas en Andrew naar Gatskes vader Enne. Dan zijn de drie kinderen op de
foto Alice/Aaltje, Nicholas/Klaas en Etta/Ybeltje. Ik schat dat de foto is gemaakt in 1918.</p><p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 150%;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 150%;"><b>Californië<br /></b>Op zeker moment verhuist het
gezin naar Ripon in Californië. Daar ontmoeten Alice en Etta de broers Sweitze
en Roel van der Meulen. Sweitze en Roel zijn in april 1923 met de Volendam
vanuit Rotterdam gearriveerd in New York en doorgereisd naar Californië. De broers
komen uit Surhuizum, een dorp in de Friese gemeente Achterkarspelen. In 1932 trouwt Alice in Ripon met
Sweitze van der Meulen. Zus <span style="line-height: 150%;">Etta trouwt met Sweitzes broer Roel, die zich Ralph noemt. Van Sweitze
weten we dat hij ‘dairy farmer’ is in Californië.</span></p><p class="MsoNoSpacing"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-e2syWRQ6nTI/YCKUOYJO87I/AAAAAAAADBc/0UXXyuha01gIrXxBHqVLMA21c8ECsdLBwCNcBGAsYHQ/s700/grafsteen%2BGatske%2Ben%2BAnne%2BKeuning.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="357" data-original-width="700" height="204" src="https://1.bp.blogspot.com/-e2syWRQ6nTI/YCKUOYJO87I/AAAAAAAADBc/0UXXyuha01gIrXxBHqVLMA21c8ECsdLBwCNcBGAsYHQ/w400-h204/grafsteen%2BGatske%2Ben%2BAnne%2BKeuning.jpg" width="400" /></a></div><span lang="EN-US" style="mso-ansi-language: EN-US;"><p class="MsoNoSpacing" style="line-height: 150%;"><b>Grafsteen</b><br />Gatske sterft in augustus 1957 in San Joaquin
in Californië. Anne in september 1959, ook in San Joaquin. Ze zijn samen
begraven op het Ripon Cemetry in San Joaquin County. Een foto van de grafsteen
is te vinden op de website van de begraafplaats. De verwijzing naar bijbelteksten op de steen laat
zien dat ze gelovig waren. Bij Gertrude/Gatske staat John 14-2: “In het huis mijns
vaders zijn vele woningen.”</p><p></p></span>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-25067236145706759672021-01-28T12:45:00.014+01:002021-02-09T16:34:37.078+01:00Familiekroniek - Over de achternaam Van der Hogt<div><span style="font-family: inherit;">Mijn beppe Mine van der Hogt (1910-1993) vond het zo jammer dat haar achternaam gedoemd was uit te sterven. Van der Hogt komt tegenwoordig inderdaad niet of nauwelijks meer voor. In de databank Familienamen van het Centraal Bureau voor Genealogie zien we dat de naam in 1947 nog tien keer voorkwam, en dan alleen in Friesland. In 2007 komt de naam minder dan vijf keer voor, maar waar in Nederland staat er niet bij.</span></div><div><span style="font-family: inherit;"><br /></span></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-N7MQkNxtkqY/YBKmaqQtwdI/AAAAAAAADAQ/1a0PI27svA8lR25zHN6U19RaxtkVMgBNgCNcBGAsYHQ/s1556/gezin%2BAntje%2Ben%2BReinder%2Bvan%2Bder%2BHogt.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: inherit;"><img alt="Gezin Van der Hogt rond 1922" border="0" data-original-height="961" data-original-width="1556" height="198" src="https://1.bp.blogspot.com/-N7MQkNxtkqY/YBKmaqQtwdI/AAAAAAAADAQ/1a0PI27svA8lR25zHN6U19RaxtkVMgBNgCNcBGAsYHQ/w320-h198/gezin%2BAntje%2Ben%2BReinder%2Bvan%2Bder%2BHogt.jpg" title="Gezin Van der Hogt rond 1922" width="320" /></span></a></div><div style="text-align: center;"><i><span style="font-family: inherit;">Foto (van links naar rechts): Mine, Antje, Reinder en Minke van der Hogt (omstreeks 1922)</span></i></div></div><div><span style="font-family: inherit;"><br /></span></div><div><span style="font-family: inherit;"><b>Filemeldingen</b><br />Waar komt de naam Van der Hogt vandaan? Heeft hij te maken met het het knooppunt Hogt bij Eindhoven dat zo vaak voorbij komt in filemeldingen? Om erachter te komen duik ik maar weer eens in de documenten op de website <a href="http://www.allefriezen.nl" target="_blank">Alle Friezen</a>. De vader van mijn beppe heette Reinder Hendriks van der Hogt (1878-1951). Zijn vader was Hendrik Geerts van der Hogt (1844-1922). Die was een zoon van Geert Hendriks van der Hogt (1806-1876). Geert was een zoon van Hendrik Annes van der Hoogt/Hogt (1780-1826), die weer een zoon was van Anne Martens van der Hoogt (1747-1815).</span></div><div><span style="font-family: inherit;"><br /></span></div><div><span style="font-family: inherit;"><b>Verbastering</b><br /><span>Op de overlijdensakte van Anne Martens, boer te Beetgum, staat duidelijk Van der Hoogt. Bij de lijst van inwoners uit 1811 heet zijn zoon Hendrik Annes Van der Hoogt, op andere geschriften heet hij Van der Hogt. Bij Hendrik Annes is dus een o verdwenen. Conclusie: Van der Hogt is een verbastering van Van der Hoogt.</span></span></div><div><span style="font-family: inherit;"><span>In 1947 komt de familienaam Van der Hoogt 157 keer voor, vooral in Zuid-Holland. In 2007 komt hij 200 keer voor, verspreid door het hele land, maar weer vooral in Zuid-Holland. Of Anne Martens iets met de Zuid-Hollandse Van der Hoogt-en te maken heeft, weet ik niet. Bij zijn vader Marten Tjepkes wordt geen achternaam genoemd, dus misschien heeft Anne Martens een achternaam verzonnen toen dat in 1811 verplicht werd. </span></span></div><div><span style="font-family: inherit;"><span>En als er toch nog een Van der Hogt is, dan hoor ik het graag.</span><span> </span></span></div>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-32954288174351082592021-01-22T12:47:00.017+01:002021-02-09T16:34:58.000+01:00Familiekroniek - De Landarbeidersbond<p><span style="font-family: inherit;"><span>Het is een vierkant tegeltje
met op de voorkant in reliëf een zaaier, aan zijn voeten klompen, op zijn hoofd een
hoed. Bovenaan staan de jaartallen 1900 en 1950, onderaan Alg. Ned.
Landarbeidersbond. Op de achterkant valt te lezen dat het om een jubileum gaat
en dat de tegels zijn aangeboden aan de werknemers. De tegel is gemaakt in de tegelfabriek
Westraven in Utrecht. <br /></span></span><span style="font-family: inherit;">Het tegeltje hing in het huis
van mijn pake en beppe in Marssum, maar mijn pake was zuivelarbeider en geen
landarbeider. Welk gouden jubileum werd er in 1950 gevierd?</span><span style="font-family: inherit;"> </span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="font-family: inherit; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;"><o:p></o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-UZ4dss4bcPQ/YAq4d6ib1vI/AAAAAAAAC_I/E5VFHZfCItAHw0a_Bxz-S2Vfk2tBtz_swCNcBGAsYHQ/s5472/DSC03609.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: inherit;"><img border="0" data-original-height="3648" data-original-width="5472" src="https://1.bp.blogspot.com/-UZ4dss4bcPQ/YAq4d6ib1vI/AAAAAAAAC_I/E5VFHZfCItAHw0a_Bxz-S2Vfk2tBtz_swCNcBGAsYHQ/s320/DSC03609.JPG" width="320" /></span></a></div><p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="font-family: inherit;"><span><b>Landarbeiders<u><br /></u></b></span><span>Het boek ’Veertig jaren
Nederlandse Landarbeiders Bond’ brengt opheldering. Op 13 mei 1900 werd de Bond
van Zuivelfabrieksarbeiders opgericht en deze bond vormde de grondslag voor de Nederlandse
Bond van Arbeiders in het Landbouw-, Tuinbouw- en Zuivelbedrijf, kortweg de
Nederlandse Landarbeidersbond, want landarbeiders is de veramelnaam voor alle
arbeiders in de agrarische bedrijven, zelfs van zuivelbewerkers en
veenarbeiders.<br /></span><span>Saillant detail: in de
inleiding van het boek noemt schrijver Jan Hilgenga de datum 14 mei 1940 als de
dag “waarop wij dit gedenkboek aan de openbaarheid hopen prijs te geven.” Op 14
mei wordt Rotterdam gebombardeerd door de Duitsers en capituleert Nederland.</span><span> </span></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="font-family: inherit; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;"><o:p></o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-782gPuOd-ts/YAq4yJVWQaI/AAAAAAAAC_Q/z8_tQ_9qesIXz6yJW68rCBS0OTkcVL8ywCNcBGAsYHQ/s5472/DSC03611.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: inherit;"><img border="0" data-original-height="3648" data-original-width="5472" src="https://1.bp.blogspot.com/-782gPuOd-ts/YAq4yJVWQaI/AAAAAAAAC_Q/z8_tQ_9qesIXz6yJW68rCBS0OTkcVL8ywCNcBGAsYHQ/s320/DSC03611.JPG" width="320" /></span></a></div><p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="font-family: inherit;"><span><b>Zuivelbewerkers<u><br /></u></b></span><span>Mijn pake Johannes
Nieuwenhuis werd geboren op 8 of 9 mei 1902 in Franeker. Zijn vader Enne
Nieuwenhuis was binnenvisser. Toen hij oud genoeg was werd Johannes knecht bij
een boer en in 1921 ging hij werken bij zuivelcoöperatie De Eendracht in
Marssum. Hij werkte er eerst een jaar als volontair om het vak te leren. In
oktober 1922 werd hij lid van de vakgroep Zuivelbewerkers van de Nederlandse
Bond van Arbeiders in het Landbouw, Tuinbouw- en Zuivelbedrijf. Op zijn
lidmaatschapskaart staat Bondsno. 395. De achterkant zit volgeplakt met
contributiezegeltjes. De contributie is 50 cent per week, maar op de zegeltjes
staat 49 of 54.</span></span></p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ccbCtW9cO84/YAq5JWZ1VMI/AAAAAAAAC_Y/dsQCSeqThzcTOofkrL8eCoj10TOyP8jxgCNcBGAsYHQ/s1943/Lidmaatschap%2BZuivelbond196.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: inherit;"><img border="0" data-original-height="1283" data-original-width="1943" src="https://1.bp.blogspot.com/-ccbCtW9cO84/YAq5JWZ1VMI/AAAAAAAAC_Y/dsQCSeqThzcTOofkrL8eCoj10TOyP8jxgCNcBGAsYHQ/s320/Lidmaatschap%2BZuivelbond196.jpg" width="320" /></span></a></div><p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="font-family: inherit;"><span><b>De Bond van Zuivelarbeiders<br /></b></span><span>De Bond van Zuivelfabrieksarbeiders
wordt op 13 mei 1900 opgericht in Leeuwarden, in café Tolsma op het Groot Schavernek.
Initiatiefnemer is Marten Kalsbeek, werkzaam op de zuivelfabriek van Warga.</span><span> De bond
stelt zich ten doel “langs wettige weg zooveel mogelijk verbetering in de
toestand van de zuivelfabrieksarbeiders te brengen. Daaronder wordt verstaan
een betere regeling van loon, arbeidsduur en vrije dagen.”<br /></span><span>In 1904 is al ruim zestig
procent van de Friese zuivelarbeiders georganiseerd in de bond, tegen vijftien</span><span> procent landelijk.</span></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-9gCf4L20OzU/YArB8umH3OI/AAAAAAAAC_s/VNNjHGrMph0rAc5qsiF2w_Go1aUyF-GEwCNcBGAsYHQ/s1936/Contributiekaart%2BZuivelbond197.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: inherit;"><img border="0" data-original-height="1331" data-original-width="1936" src="https://1.bp.blogspot.com/-9gCf4L20OzU/YArB8umH3OI/AAAAAAAAC_s/VNNjHGrMph0rAc5qsiF2w_Go1aUyF-GEwCNcBGAsYHQ/s320/Contributiekaart%2BZuivelbond197.jpg" width="320" /></span></a></div><span style="font-family: inherit;"><p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><b style="font-weight: bold;">De Nieuwe Landarbeidersbond<br /></b><span>Voor in 1907 in Leeuwarden de Nieuwe
Landarbeidersbond wordt opgericht, zijn er andere pogingen om landarbeiders te
verenigen. In de noordelijke Friese gemeente Het Bildt bestaat tussen 1889 en
1892 Broedertrouw. Daarna wordt de Bond van Landarbeiders opgericht, die verbeteringen via politieke acties wil bereiken en niet via wettelijke veranderingen. Marten Kalsbeek noemt die bond daarom 'anarchistisch'. De Nieuwe
Landarbeidersbond is wel sociaal-democratisch, dus vooral gericht op
veranderingen via de wettelijke weg.<br /></span><span>In 1909 fuseren de
landarbeidersbond en de zuivelarbeidersbond. De eerste gemeenschappelijke vergadering vindt plaats in de zaal van Excelsior in Leeuwarden. De nieuwe
organisatie krijgt als naam Nederlandse Bond van Arbeiders in het Landbouw- en
Zuivelbedrijf. In 1912 zal Tuinbouw worden toegevoegd. </span><span style="background: white; color: #323232;">De gefuseerde bond
telt 1.087 leden, 767 uit de zuivel en 310 landarbeiders.</span></p></span><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="font-family: inherit;"><span><span><b>Vrije dag</b><br /></span></span><span>Wat heeft de bond bereikt? In 1901 verdienen gewone werklieden in de
zuivelfabriek in het Friese Deinum 7,75 gulden per week. In 1939 is dat ongeveer
18 gulden.<br /></span><span>Wanneer de vakbond wordt opgericht werken zuivelarbeiders meestal zeven dagen per week. In de zomer tijd werken ze soms 100 uur per week. In 1902 zijn er al twaalf zuivelfabrieken die een vrije dag geven. En de
arbeidstijd is in twee jaar gemiddeld met een uur per dag verkort. In 1939
geldt een werkweek van gemiddeld 48 uur en krijgen zuivelarbeiders één vrije dag in de zeven dagen. In
1901 bestaat er geen pensionering, in 1939 is er voor zuivelarbeiders een
ouderdomspensioen en een weduwenpensioen.</span></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-1a-x0azp6gI/YA6honnrsiI/AAAAAAAADAE/j6HHKTAiy1kSz8yp9sv4AOWqe9o1ImtFwCNcBGAsYHQ/s1588/personeel%2BDe%2BEendracht%2Bjaren%2Bvijftig.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: inherit;"><img alt="Personeel De Eendracht jaren 50" border="0" data-original-height="1037" data-original-width="1588" height="209" src="https://1.bp.blogspot.com/-1a-x0azp6gI/YA6honnrsiI/AAAAAAAADAE/j6HHKTAiy1kSz8yp9sv4AOWqe9o1ImtFwCNcBGAsYHQ/w320-h209/personeel%2BDe%2BEendracht%2Bjaren%2Bvijftig.jpg" title="Personeel De Eendracht jaren 50" width="320" /></span></a></div><span style="font-family: inherit;"><span><p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><b style="font-weight: bold;">Melkcontroleur<br /></b><span>De bond voert niet alleen
actie, maar verzorgt ook vakonderwijs. In de winter van 1923-1924 volgt mijn
pake de cursus melkcontroleur en krijgt in april 1924 het diploma. Als melkcontroleur gaat hij bij boeren langs en neemt monsters van de melk, onder
meer om het vetgehalte te bepalen.<br /></span><span>Na de oorlog wordt mijn pake
eerste kaasmaker. In 1960 fuseert De Eendracht met de zuivelfabriek </span><span>van Dronrijp. Zes jaar later sluit de fabriek haar deuren, vlak voordat mijn pake in 1967 65
jaar wordt en met pensioen gaat. (Op de foto hierboven, gemaakt in de jaren vijftig, zit mijn pake op de eerste rij, tweede van rechts.)</span></p></span>
</span><p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="font-family: inherit;"><span><b>Voedingsbond NVV<br /></b></span><span style="background: white;">In 1948 verandert
de naam van de Nederlandse Landarbeiders Bond in Algemene Nederlandse
Landarbeidersbond en, twee jaar na het gouden jubileum in Algemene
Nederlandse Agrarische Bedrijfsbond.</span><span> Die bond gaat in 1970 op in de
Agrarische en Voedingsbedrijfsbond (Voedingsbond NVV). Verdere
vakbondsgeschiedenis laat ik buiten beschouwing.</span></span></p>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-51796951047027951052020-11-12T12:18:00.011+01:002021-02-09T16:35:30.567+01:00Familiekroniek - Werken in Werden<p></p><p class="MsoNormal">Al jaren heb ik een envelop met foto’s in mijn bezit. Het
zijn gefotografeerde kopieën van oude foto’s. Van de helft heb ik geen idee wie
er opstaan. Een ervan toont een jongeman met blond haar, brede kaken, lichte
ogen, een bescheiden snor. Wie is deze knappe man?<br /><br /><o:p></o:p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ECH5Q19F7Ts/X60Vxb0pBzI/AAAAAAAAC8E/JYEJGg5wySM4KOsVa572nCgNirctDwC6QCNcBGAsYHQ/s1884/onbekend%2B166.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1884" data-original-width="1329" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-ECH5Q19F7Ts/X60Vxb0pBzI/AAAAAAAAC8E/JYEJGg5wySM4KOsVa572nCgNirctDwC6QCNcBGAsYHQ/w226-h320/onbekend%2B166.jpg" width="226" /></a></div><p class="MsoNormal"><b>Duitsland</b><br />Als ik de gescande foto naar mijn tante Gerie in Zuid-Afrika mail, wordt het raadsel van de envelop met foto’s opgelost. Toen mijn beppe in 1993 ernstig ziek was is haar zoon, mijn oom Enne die in 1963 met zijn gezin naar Zuid-Afrika emigreerde, nog één keer bij haar op bezoek geweest. Hij heeft toen een fotoalbum mee naar huis genomen, maar de foto’s laten kopieëren en die naar mijn moeder gestuurd. Mijn tante Gerie mailt me een foto van de pagina uit het fotoalbum waarop de knappe jongeman staat. Eronder staat wie hij is: Reinder van der Hogt, mijn overgrootvader. Ik kan ook zien waar de foto is gemaakt: in fotostudio Wwe Aug. Wippermann in Werden, Duitsland.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-fTXQo7D8vB0/X60W0bLnE-I/AAAAAAAAC8M/dxCEw0X4CvIcdE7uT9mdmBFMYYx2SNvpACNcBGAsYHQ/s1040/Reinder%2Bvan%2Bder%2BHogt%2Ben%2BAntje%2Bde%2BBoer.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="780" data-original-width="1040" src="https://1.bp.blogspot.com/-fTXQo7D8vB0/X60W0bLnE-I/AAAAAAAAC8M/dxCEw0X4CvIcdE7uT9mdmBFMYYx2SNvpACNcBGAsYHQ/s320/Reinder%2Bvan%2Bder%2BHogt%2Ben%2BAntje%2Bde%2BBoer.jpg" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal"><b>Emigratie<br /></b>Op de website AlleFriezen had ik al gevonden dat boerenknecht Reinder van der
Hogt op 14 maart 1900 van Menaldumadeel naar Duitsland is geëmigreerd. Dankzij
het fotoalbum weet ik nu dat hij in Werden terecht is gekomen, toen een
zelfstandige stad aan de zuidkant van de Ruhr, tegenwoordig een stadsdeel van
Essen. Reinder is negentien jaar als hij de grens oversteekt. <br />Rond 1900 is er in Duitsland, vooral in het Ruhrgebied, een grote behoefte aan
arbeidskrachten. Veel ongehuwde boerenknechten uit Friesland en andere
provincies trekken erheen om wat geld te verdienen.</p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><b>Fabriek</b><br />
Hoewel mijn beppe Mine Nieuwenhuis-van der Hogt vaak vertelde over vroeger, heb
ik nooit verhalen gehoord over dit buitenlandse avontuur van haar vader. Maar
in ‘Herinneringen van een Friese landarbeider’ van Imke Klaver vind ik een
aantal passages over diens verblijf in Duitsland. Aan het eind van de zomer van
1899 stapt Klaver “met een stuk of wat andere jonge knapen” “met onze blauwe zakken
met spullen op de schouder” in Heerenveen op de trein en reist naar Düsseldorf.
Daar moeten ze eerst de stad in om een slaapplaats zoeken. Reinder, die in Beetgum woont, zal zijn
treinreis in Leeuwarden zijn begonnen, misschien ook met een stel vrienden,
misschien ook met een blauwe zak met spullen op de schouder. <br />
Klaver vindt werk in een ijzerfabriek en later bij de Wegenbau. Het bevalt hem wel
en het jaar daarop reist hij met zijn makkers opnieuw naar Düsseldorf. Hij
blijft er acht maanden. “Ik had natuurlijk een mooi spaarpotje voor mijn moeder
vergaard.” <br />Het antwoord op de vraag waar Reinder heeft gewerkt komt ook uit Zuid-Afrika. Nicht Esther schrijft me dat haar vader Enne haar heeft verteld dat zijn pake in een steenkoolmijn heeft gewerkt.<o:p></o:p></p><p class="MsoNormal"><b>Antje de Boer<br /></b>Wanneer Reinder terugkomt weet ik niet, waarschijnlijk net als Imke Klaver voordat
het winter wordt. Hij wordt niet nogmaals genoemd als emigrant, dus ik denk dat het bij die ene keer gebleven. <br />Op 22 mei 1902 trouwt hij in Menaldumadeel met schippersdochter Antje de Boer (rechts van hem op de pagina uit het fotoalbum). De
haarrol op haar hoofd is op dat moment in de mode. Reinder en Antje gaan wonen
in Marssum. Reinder zal zijn hele werkzame leven boerenarbeider blijven, onder
meer bij boer Tolsma. <a href="http://willyhilverda.blogspot.com/2015/05/familiekroniek-terpzicht-molentje-bij.html" target="_blank">Hier</a> schreef ik ook over deze overgrootvader.<br />Hieronder een scan van Antjes foto uit de envelop.</p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-eW_XEQLM39w/X61JTBFoArI/AAAAAAAAC8g/E-Z5GLxhD8s5cITg0MNuaD-as0IokJ81ACNcBGAsYHQ/s1905/Antje%2Bde%2BBoer176.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1905" data-original-width="1438" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-eW_XEQLM39w/X61JTBFoArI/AAAAAAAAC8g/E-Z5GLxhD8s5cITg0MNuaD-as0IokJ81ACNcBGAsYHQ/s320/Antje%2Bde%2BBoer176.jpg" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Antje de Boer<br /></td></tr></tbody></table><br /><p class="MsoNormal"><br /></p><p></p>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-47877066267585339912020-08-22T12:48:00.010+02:002021-02-09T16:35:14.623+01:00Familiekroniek – Een schoenmakersknecht uit Blomberg<p>7 augustus 2020 - We zijn in Blomberg, Kreis Lippe,
deelstaat Noordrijn-Westfalen. Halverwege de achttiende eeuw heeft een van
mijn voorvaderen het besluit genomen deze stad te verlaten en zijn heil te
zoeken in Amsterdam. Reden genoeg om er een kijkje te nemen.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-cT7I5XfH4H0/X0D2QKAVoqI/AAAAAAAACwk/aQJSddTIdyA2L0aPW3KwdZpNZaRziv-BQCNcBGAsYHQ/s5472/DSC02602.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Blomberg" border="0" data-original-height="3648" data-original-width="5472" height="214" src="https://1.bp.blogspot.com/-cT7I5XfH4H0/X0D2QKAVoqI/AAAAAAAACwk/aQJSddTIdyA2L0aPW3KwdZpNZaRziv-BQCNcBGAsYHQ/w320-h214/DSC02602.JPG" title="Blomberg" width="320" /></a></div><p><b>Angelierstraat</b><br />Voorvader Hermann Christoffel Botterbrod is in 1746 geboren in Blomberg. In 1779
trouwt hij met Johanna Lindeman. Hij is dan schoenmakersknecht en woont in de
Angelierstraat in Amsterdam. In 1785 krijgen ze een dochter die ze Anna
Dorothea noemen, naar de moeder van Hermann. Anna Dorothea is de grootmoeder
van <a href="https://willyhilverda.blogspot.com/2020/07/familikroniek-gaatske-stoffels-bloemsma.html">Gaatske Stoffels Bloemsma</a>, die weer de grootmoeder is van mijn pake
Johannes Nieuwenhuis.<br />Wanneer Hermann naar Amsterdam is getrokken, weet ik niet. Het is ook heel goed
mogelijk dat zijn ouders Johann Botterbrodt en Anne Dorothee Suerlander de stap
hebben genomen. Beide namen worden genoemd als getuigen bij de doop van een
kind van Hermann en Johanna.</p><p class="MsoNormal"><b>Ameland</b><br />Johanna Lindeman sterft in 1785, misschien in het kraambed. Hermann trouwt opnieuw in
1798 met Catharina Lievens, ofwel Trijntje Lieuwes Reijsma, die is geboren in
Hollum op Ameland. Hij trekt met Trijntje naar haar geboorteplaats waar hij in
juni 1815 overlijdt.<br />
Zijn dochter Anna Dorothea trouwt in 1806 met Eijbert Bloemsma uit Metslawier,
een dorp dat ten noordoosten van Dokkum ligt.<o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><b>Langer Steinweg<br /></b>
De Botterbrodten wonen al generaties lang in Blomberg. Op internet vind ik een
stamboom waar als eerste Johann Botterbrodt wordt genoemd, geboren rond 1600.
Johann was een Krämer (handelaar) die woonde op de Langer Steinweg nummer 7.<br />
De kerk en het kleine marktplein van Blomberg liggen op het hoogste punt van
een heuvel, de Langer Steinweg daalt vanaf de markt geleidelijk af. Veel huizen
in de straat zien er oud uit, het zijn vakwerkhuizen met witgepleisterde muren.
Vaak staan de namen van het echtpaar dat het heeft laten bouwen erop, als wilden ze pronken met hun rijkdom. Nummer 7 is helaas nieuw, het is een groot pand
waarin zich een drogisterij bevindt en twee kledingzaken. (Natuurlijk weet ik dat een huisnummer uit 1600 niet hetzelfde is als een huisnummer in 2020, maar het is leuk te doen alsof het wel zo is.)<o:p></o:p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-xm3rRRDG94U/X0D3X70JZrI/AAAAAAAACws/z68U1Dozdros1KJu0hq7SYfjHsuRWqs3gCNcBGAsYHQ/s5472/DSC02588.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Langer Steinweg" border="0" data-original-height="3648" data-original-width="5472" height="213" src="https://1.bp.blogspot.com/-xm3rRRDG94U/X0D3X70JZrI/AAAAAAAACws/z68U1Dozdros1KJu0hq7SYfjHsuRWqs3gCNcBGAsYHQ/w320-h213/DSC02588.JPG" title="Langer Steinweg" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal"><b>Schoenmakers<br /></b>Bij de VVV vind ik een foldertje over Schuhmacherhandwerk in Blomberg. Ik
vertel de mevrouw achter de balie over mijn voorvader die schoenmakersknecht
was en ze vertelt dat er een schoenmakersmuseum in Blomberg is. Helaas vandaag gesloten.
We lezen dat er rond 1800 wel honderd schoenmakers in Blomberg waren. De
Kuhstraβe, waar ook het museum zit, herbergde er alleen al veertien. Geen
wonder dat voorvaders Johann en Hermann de moordende concurrentie achter zich
lieten om het in Amsterdam te proberen. Ik heb overigens geen idee welk beroep ze
uitoefenden in Amsterdam.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-zSE6du9ZUvs/X0D3qkqH5tI/AAAAAAAACw0/E3mFDJHXeowM8hHVuwgKU5lz8t-NfwfnACNcBGAsYHQ/s341/schoenmakers%2Bblomberg.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="248" data-original-width="341" height="233" src="https://1.bp.blogspot.com/-zSE6du9ZUvs/X0D3qkqH5tI/AAAAAAAACw0/E3mFDJHXeowM8hHVuwgKU5lz8t-NfwfnACNcBGAsYHQ/w320-h233/schoenmakers%2Bblomberg.jpg" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal"><b>Nelkenstadt<br /></b>Ik krijg nog een paar foldertjes van de VVV. Wie Blomberg zur Nelkenstadt
wurde. Ja, de stad ligt in Kreiz Lippe en we weten wat voor bloem onze prins
Bernhard Von Lippe-Biesterfeld altijd in zijn knoopsgat droeg. Nelken, dat zijn
anjers. De anjers op de folders zijn rood, die van Bernhard waren altijd wit.</p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-1157398866124093512020-07-10T21:06:00.007+02:002020-07-11T23:07:15.634+02:00Familiekroniek - Gaatske Stoffels Bloemsma (1831-1922)<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">Op de website van <a href="https://www.minnertsgavroeger.nl" target="_blank">Minnertsga Vroeger </a>vind ik een foto van mijn
betovergrootmoeder Gaatske Stoffels Bloemsma. Dat is bijzonder! Om haar te
plaatsen: mijn pake van moederszijde heet Johannes Nieuwenhuis. Hij is de
jongste zoon van Enne Nieuwenhuis en Aaltje Schotanus. Aaltje Schotanus is de
dochter van Johannes Schotanus en Gaatske Bloemsma.</p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><b>Zigeunerin<br /></b>Mijn beppe Mine van der Hogt, de vrouw van pake Johannes, heeft me ooit
verteld dat een van mijn betovergrootmoeders eruit zag als een zigeunerin. Ik
denk dat ze Gaatske Bloemsma bedoelde. Op deze foto ziet ze er wel heel donker
uit, maar dat komt ook omdat het een kopie van een foto betreft.<br />Gaatske is geboren in 1831 in Vrouwenparochie, een dorp in
Noord-Friesland. Haar ouders zijn Aukje Wybes de Vries en Stoffel Eibers
Bloemsma. Haar grootouders van moederszijde zijn Wybe Salomons de Vries en
Gaatske Aukes. Wybe Salomons heeft een broer die David heet. Wellicht zijn Wybe
en David van Joodse afkomst, maar daar heb ik geen bewijzen voor kunnen vinden.</p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><o:p> </o:p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-a68mgQvlTxo/Xwi6IK0tJoI/AAAAAAAACmc/OXGOCpTcbmUzRa1vQOUO-BPUyEtiEV6HACNcBGAsYHQ/s1420/Bloemsma-Gaatske.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Gaatske Stoffels Bloemsma" border="0" data-original-height="1420" data-original-width="1068" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-a68mgQvlTxo/Xwi6IK0tJoI/AAAAAAAACmc/OXGOCpTcbmUzRa1vQOUO-BPUyEtiEV6HACNcBGAsYHQ/w241-h320/Bloemsma-Gaatske.jpg" title="Gaatske Stoffels Bloemsma" width="241" /></a></div><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><b>Blomberg<br />
</b>Gaatskes grootouders van vaderszijde zijn Egbert Cornelis Bloemsma en Anna
Dorothea Boterbrood. Zo’n mooie achternaam vraagt om nader onderzoek. Gelukkig is
de Boterbroodstamboom al in kaart gebracht en ontdek ik dat Gaatskes overgrootvader Herman Christoffel Boterbrood afkomstig is uit de Duitse stad Blomberg.
Het geslacht Boterbrood of Botterbrodt woont al sinds generaties in Blomberg.<o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><b>Gevonden in de Nieuwe Vaart<br /></b>In 1856 trouwt Gaatske, die dan dienstmeid is, met weduwnaar Johannes Jacobus
Schotanus uit Minnertsga. Hij is 31 jaar, kleermaker en heeft vier
kinderen. Samen krijgen ze zes kinderen, waarvan er één jong sterft. Op een dag
in 1867 <span style="background: white;">komt
Johannes niet thuis. In onze familie gaat het verhaal dat hij is vermoord. Het
is natuurlijk mogelijk dat hij kleding heeft bezorgd in Vrouwenparochie of
Stiens en op de terugweg is beroofd en vermoord. Maar hij kan ook zijn
uitgegleden, in de vaart gevallen en verdronken. Het familieverhaal vertelt
zelfs dat hij maandenlang vermist is geweest en dat zijn lijk pas werd gevonden
toen het ijs in de sloten en vaarten was gesmolten. Dat verhaal klopt in ieder
geval niet, want zijn lijk wordt gevonden op 26 september 1867. In ‘den Nieuwen Vaart
in de Westhoek onder Sint-Jacobiparochie’, zoals de overlijdensakte stelt. </span>Johannes
is 42 jaar als hij sterft, Gaatske is 36 jaar en zwanger. Op 27 januari 1868
krijgt ze een dochter die ze Johanna noemt. </p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><b>Vissersschuit<br /></b>Gaatskes dochter Aaltje Schotanus, mijn overgrootmoeder, raakt in 1883
zwanger van visser Enne Nieuwenhuis. Ze krijgt op 29 januari 1884 in Minnertsga
een dochter. Haar halfzus Jetske doet aangifte. Op 17 mei 1885 trouwt Aaltje
met Enne. De familie Schotanus is niet blij met dit
huwelijk. Aaltje is gereformeerd, Enne Nieuwenhuis is niet kerkelijk.<br />Aaltje trekt in bij Enne op zijn vissersschuit. Ze krijgen nog zeven dochters
en twee zonen. Mijn pake Johannes is de jongste. De armoede is groot. De
familie Schotanus heeft zich niet helemaal afgekeerd van Aaltje en Enne, soms
brengt een van hen eten naar de vissersschuit als die ligt vastgevroren in een
vaart.<br /><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-RzejXb7M0D4/Xwi9WwlhCzI/AAAAAAAACnA/0jXpraA06GMuLBLOVAbD3wRanVQ9mUttACNcBGAsYHQ/s867/pake%2BJohannes.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Johannes Nieuwenhuis" border="0" data-original-height="867" data-original-width="650" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-RzejXb7M0D4/Xwi9WwlhCzI/AAAAAAAACnA/0jXpraA06GMuLBLOVAbD3wRanVQ9mUttACNcBGAsYHQ/w240-h320/pake%2BJohannes.jpg" title="Johannes Nieuwenhuis" width="240" /></a></div><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><b>Krachtige vrouw<br /></b>Aaltje Schotanus overlijdt op 3 februari 1922 in Marssum. Twintig dagen
later sterft Gaatske Bloemsma in Groningen, 90 jaar oud. Ik vermoed dat ze bij
haar jongste dochter Johanna woont die met een Groninger is getrouwd.<br />Ik stelde me Gaatske Bloemsma altijd voor als een vrouw aan wie was te
zien dat ze een zwaar leven heeft gehad. Maar als ik naar de foto kijk zie ik een
krachtige vrouw die weliswaar het nodige heeft meegemaakt, maar die zich niet
uit het veld laat slaan. <br />Nu hoop ik dat er nog eens een foto opduikt van mijn
overgrootmoeder Aaltje Schotanus. Op de website Minnertsga Vroeger vind ik wel een foto van Aaltjes twee jaar oudere zus Aukje Schotanus met haar
echtgenoot Dirk Hannema en hun nakomelingen. (Excuses, ik heb de nakomelingen eraf gesneden).</p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ZDvFH4eWbxY/Xwi92cCN4rI/AAAAAAAACnI/j4vdBS0Hw8MUuN1TU3tH5XCRxPWfFGncACNcBGAsYHQ/s186/Aukje%2BSchotanusX.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Aukje Schotanus" border="0" data-original-height="120" data-original-width="186" height="206" src="https://1.bp.blogspot.com/-ZDvFH4eWbxY/Xwi92cCN4rI/AAAAAAAACnI/j4vdBS0Hw8MUuN1TU3tH5XCRxPWfFGncACNcBGAsYHQ/w320-h206/Aukje%2BSchotanusX.jpg" title="Aukje Schotanus" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[endif]--><o:p></o:p></p><br />Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-47269729278636154412020-06-11T12:16:00.011+02:002020-06-13T11:07:00.820+02:00Familiekroniek - Hilverda<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">Ik heb me al in zoveel stamboomreeksen verdiept dat het nu echt tijd
wordt naspeuringen te verrichten naar mijn eigen achternaam: Hilverda. Ook hier
is al het nodige voorwerk verricht, bijvoorbeeld door Henk Hilverda die de
stamboom van de Hilverda’s in kaart heeft gebracht en door <a href="https://www.oudstaveren.nl/">de Studiegroep Oud Staveren</a>.<br />Mijn vader heette Klaas Hilverda. Bij zijn geboorte kreeg hij de naam
Sybren, maar omdat tien dagen later zijn vader Klaas overleed, kreeg mijn vader
de naam van zijn vader. De reden van de naamswisseling was tragisch, maar
historisch gezien is het wel mooi: de naam Klaas of Claas hoort al eeuwen bij
onze Hilverda-tak. Op de foto hieronder, gemaakt in 1924, staat mijn grootvader Klaas Hilverda in het midden van de achterste rij. Zittend achter het tafeltje, met bolhoed: mijn overgrootvader Rients Hilverda.<br /><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-OZwP2sMR8pQ/XuIDjamMiLI/AAAAAAAAB4w/dkjKQRE7GeoT3OnudqYBM-c83LQ_mTEqgCK4BGAsYHg/s1568/Rienst%2Ben%2BSjouwkje%2Bmet%2Bgezin159.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="gezin Hilverda 1924" border="0" data-original-height="1003" data-original-width="1568" height="205" src="https://1.bp.blogspot.com/-OZwP2sMR8pQ/XuIDjamMiLI/AAAAAAAAB4w/dkjKQRE7GeoT3OnudqYBM-c83LQ_mTEqgCK4BGAsYHg/w320-h205/Rienst%2Ben%2BSjouwkje%2Bmet%2Bgezin159.jpg" title="gezin Hilverda 1924" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><b>Hilwarda<br /></b>In 1811 neemt Jouke Clases Hilwarda de naam Hilwarda aan, ook voor zijn
zoon Klaas Joukes. Ja, u leest het goed: Hilwarda. Wat een prachtige naam! En
wat jammer dat die naam langzamerhand is verbasterd via Hilwerda naar Hilverda.
Op het diploma van de landbouwschool van mijn zo jong overleden grootvader
Klaas Hilverda staat de achternaam gespeld als Hilwerda.</p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-rVEYuxQ4-Kw/XuICUFbi3DI/AAAAAAAAB3w/BjDdMJROz8wYTnJot0ZntLV1sKnmxR90ACK4BGAsYHg/s1864/naamaanneming%2BHilwardax.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Naamaanneming Hilwarda" border="0" data-original-height="1329" data-original-width="1864" height="228" src="https://1.bp.blogspot.com/-rVEYuxQ4-Kw/XuICUFbi3DI/AAAAAAAAB3w/BjDdMJROz8wYTnJot0ZntLV1sKnmxR90ACK4BGAsYHg/w320-h228/naamaanneming%2BHilwardax.jpeg" title="Naamaanneming Hilwarda" width="320" /></a></div><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><b>‘Al te geel’<br /></b>Jouke Clases Hilwarda is geboren in 1762 in Stavoren. Hij is praamschuiver,
bakker, stadsmajoor en havenmeester van Stavoren. Een stadsmajoor had allerlei
stadsdiensten zoals de politie en de brandweer onder zich.<br />Als de burgers zich in 1797 moeten bewapenen, is Jouke dit wel
verplicht, maar hij wordt niet geschikt geacht. Hij is ‘al te geel. Door dien
oneg. niet toevertrouwt.’ Een jaar daarvoor heeft Pieter
Rommerts hem vervangen als stadsmajoor en havenmeester. Wat zou ‘al te geel’ zijn? Heeft hij geelzucht? Waarschijnlijk heeft de kleur te maken met zijn politieke voorkeur. Het zijn de patriotten die de burgermilities opzetten. Wie prinsgezind is toont dat met gele linten. <br />Jouke sterft in
1824 in Workum.</p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><b>’t Vergulde Hoofd<br /></b>De vader van Jouke Clases Hilwarda heet Claas Joukes Hilwarda. Hij is
geboren ca. 1715 in Poppingawier. Ook Claas is stadsmajoor te Stavoren en
daarnaast hospes in ’t Vergulde Hoofd. ’t Vergulde Hoofd was de stadsherberg
van Stavoren en stond ten zuiden van het stadhuis. De stadsherberg was in
eigendom van het stadsbestuur. Hier konden gasten van de stadsregering en
andere bezoekers logeren<br />Claas trouwt drie keer. Zijn hierboven beschreven zoon Jouke is het
achtste kind uit zijn derde huwelijk, de laatste van in totaal zestien
kinderen. </p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><o:p></o:p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-EvQ-3FR_oKY/XuICqaBmvHI/AAAAAAAAB4E/9_WOLvlsjYoVTjM0k1mmnebS4XLB5fTtwCK4BGAsYHg/s1024/Stavoren-Stadhuis-1790.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Stadhuis Stavoren" border="0" data-original-height="763" data-original-width="1024" height="238" src="https://1.bp.blogspot.com/-EvQ-3FR_oKY/XuICqaBmvHI/AAAAAAAAB4E/9_WOLvlsjYoVTjM0k1mmnebS4XLB5fTtwCK4BGAsYHg/w320-h238/Stavoren-Stadhuis-1790.jpg" title="Stadhuis Stavoren" width="320" /></a></div><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><b>Wagenmaker<br /></b>We springen vooruit in de tijd en komen uit bij zoon Klaas van de al te
gele Jouke. Deze Klaas Hilwarda is geboren in 1788 in Stavoren. Hij is
bakker, trouwt met Janke Abma uit Workum en verhuist naar dit stadje. Ze
krijgen in 1818 een zoon die ze Jouke noemen. Jouke wordt wagenmaker. Hij
trouwt met Trijntje Bantema uit Dronrijp en vestigt zich daar als wagenmaker.
Een van de kinderen van Jouke en Trijntje is Rients Hilwerda, mijn
overgrootvader. Rients wordt gardenier en als hij met de weduwe Sjoukje Feikema
trouwt, die op een boerderij in Dronrijp woont, wordt hij landbouwer. Hun
jongste zoon is mijn grootvader Klaas Hilwerda.</p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><b>Frij faam<br /></b>Wanneer we een sprong teruggaan in de tijd komen we uit bij Jan Jans
Hilverda, geboren in 1599 en overleden te Minnertsga in 1665. In de kerk van
Minnertsga ligt een grafsteen voor Jan Jans, zijn vrouw Hiltje Haarda en zijn broer
die na zijn dood met Hiltje trouwde. Er staan twee wapens op de grafsteen. Beide met de halve Friese adelaar en met dorsvlegels. Op de linker nog drie klaverbladen en op de rechter een bundel korenaren. Passende symbolen voor landbouwers.<br />Op de website Minnertsga Vroeger staat <a href="https://minnertsgavroeger.nl/jan-hilverda-en-hiltje-haarda-woonden-op-boerderij-haarda-2/">een artikel over deze grafsteen</a>
en over de boerderij Haarda waarop Hiltje ‘frij faam’ was, vrije vrouw.</p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><o:p></o:p></p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-QQA-ShdV-Tc/XuIshCmHV9I/AAAAAAAAB5Y/RnmQ40RdzHogrspdiuMChLVBLXPylIADgCK4BGAsYHg/s1556/grafsteen%2BHilverda%2BMinnertsga162.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Grafsteen Jan Jans Hilverda in Minnertsga" border="0" data-original-height="1556" data-original-width="1138" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-QQA-ShdV-Tc/XuIshCmHV9I/AAAAAAAAB5Y/RnmQ40RdzHogrspdiuMChLVBLXPylIADgCK4BGAsYHg/w234-h320/grafsteen%2BHilverda%2BMinnertsga162.jpg" title="Grafsteen Jan Jans Hilverda in Minnertsga" width="234" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><b>De clan van Hilwart<br /></b>Waar de naam Hilverda, Hilwerda of Hilwarda vandaan komt? Waarschijnlijk
heeft het nageslacht van ene Hilwart of Hilwert zich ooit zo genoemd. Dan zijn
wij dus de clan van Hilwart. Zoals Hilversum de woonplaats van een Hilwart was.</p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">Ik zou mijn achternaam kunnen veranderen in Hilwarda. In de brochure
over naamsverandering van het Ministerie voor Justitie en Veiligheid staat: ‘Vanaf
ongeveer 1811 heeft Friesland een Burgerlijke Stand. Sinds die tijd zijn Friese
achternamen soms vernederlandst. De Friese achternaam ‘Sudema’ kan bijvoorbeeld
de Nederlandse spelling ‘Zuidema’ hebben gekregen. U kunt een aanvraag indienen
om uw oorspronkelijke Friese achternaam terug te krijgen.’<o:p></o:p></p><br />Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-58482472596850605942020-06-08T14:38:00.012+02:002020-06-13T11:12:47.395+02:00Familiekroniek - Schotanus<p class="MsoNormal">Ik heb het al eerder verteld, Verborgen Verleden is een van
mijn favoriete tv-programma’s. Ik ben altijd lichtelijk jaloers als ik zie hoe
archivarissen de stambomen van bekende Nederlanders uitpluizen en interessante documenten
opduiken.<br />
Gelukkig is er op internet ook veel te vinden en zijn er anderen die onderzoek
hebben gedaan. Veel van mijn voorouders zijn arbeiders, landbouwers, schippers en bijna allemaal wonen ze generatie na generatie in Friesland. Maar na
enig speurwerk kom ook ik heel andere takken tegen in mijn stamboom. Met voorvaderen die bijvoorbeeld hebben gestudeerd aan de universiteit van Franeker. Over de
Lautenbachs heb ik <a href="https://willyhilverda.blogspot.com/2017/03/familiekroniek-lautenbach.html">hier</a> al eens geschreven. Voorvader Jacobus Lautenbach komt uit Duitsland.
<o:p></o:p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Q3mKwMAM9sk/Xt4w5W-40TI/AAAAAAAAB3U/lloPL0HEkgwz0vemYoU-Kynafx_vI_TMQCK4BGAsYHg/s700/Schotanus1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Kleermakerij Minnertsga" border="0" data-original-height="700" data-original-width="455" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-Q3mKwMAM9sk/Xt4w5W-40TI/AAAAAAAAB3U/lloPL0HEkgwz0vemYoU-Kynafx_vI_TMQCK4BGAsYHg/w208-h320/Schotanus1.jpg" title="Kleermakerij Minnertsga" width="208" /></a></div><p class="MsoNormal"><b>Kleermaker in Minnertsga<br /></b>Een andere interessante tak is die van Schotanus. De moeder van mijn pake
Johannes Nieuwenhuis heette Aaltje Schotanus. Haar vader Johannes Jacobus
Schotanus was kleermaker in Minnertsga. <a href="https://willyhilverda.blogspot.com/2016/01/een-patatje-in-minnertsga-familikroniek.html">Hier</a> schreef ik over de kleermakerszaak
in Minnertsga van Aaltjes broer Christoffel. Op de <a href="https://minnertsgavroeger.nl/kledinghanger-chr-schotanus-zonen/">website Minnertsga Vroeger</a> vond ik een mooi verhaal over die zaak.</p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><b>Van Schoot</b><br />Op de <a href="https://www.schotanus-stichting.com/index.html">website van de Schotanus Stichting</a> vind ik de volgende informatie. Alle Schotanussen in ons land stammen af van Baernd Gabbes
(ca. 1522–1551), die huwde met de uit het Drentse Ruinen afkomstige Johanna
Hendriks. Baernd Gabbes werd geboren in Goïngarijp en vestigde zich in
Oudeschoot - toen nog Schoot genoemd - vlakbij Heerenveen. Baernd en Johanna kregen
drie zonen: Gabbe, Hendrik en Jelle. Omdat de jongens naar een Latijnse school
gingen kregen ze Latijnse namen: Gabbe werd Jacobus, Hendrik werd Henricus en
Jelle werd Gellius. Vader Baernd Gabbes was afkomstig van Schoot, in het Latijn: Schotanus.</p>
<p class="MsoNormal"><b>Vetkopers</b><br />
Over de voorvaderen van Baernd Gabbes is ook nog het een en ander bekend. De
eerste die uit de duisternis van het verleden geplukt kan worden is Gabbe
Baernds, geboren ca. 1437 in Fernwoude. Zijn zoon Baernd (geboren ca. 1462 in
Stavoren) was commandant bij de Vetkopers. Hij sneuvelde op 13 januari 1496 op
het Slotermeer, bij de strijd van de woudboeren tegen de Saksische troepen. Als
je meer wilt weten over de strijd tussen de Schieringers en de Vetkopers, <a href="http://www.11en30.nu/de-canon-vensters/de-friese-vrijheid">klik dan hier</a>.<o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-mkm6nQau-Y8/Xt4vQw9A6WI/AAAAAAAAB20/_U2C3JUAX9gZW_EmdIBh-rFh5fk4vNgcACK4BGAsYHg/s418/260px-Friesche_Atlas.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Schotanusatlas" border="0" data-original-height="418" data-original-width="260" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-mkm6nQau-Y8/Xt4vQw9A6WI/AAAAAAAAB20/_U2C3JUAX9gZW_EmdIBh-rFh5fk4vNgcACK4BGAsYHg/w199-h320/260px-Friesche_Atlas.jpg" title="Schotanusatlas" width="199" /></a></div><p class="MsoNormal"><b>Cartograaf</b><br />
Jacobus, Henricus en Gellius waren de achterkleinzonen van Vetkoper Baernd. Jacobus
Bernardi Schotanus (1547-1617) werd
predikant, onder meer te Jorwerd. Henricus Bernardi werd hoogleraar aan de
universiteit van Franeker en Gellius Bernardi werd dokter en priester te
Leeuwarden. In mijn enthousiasme dacht ik even rechtstreeks af te stammen van
cartograaf Bernardus Schotanus à Sterringa (van de befaamde Schotanusatlas),
maar dat klopt niet. Voorvader van de cartograaf is Gellius, mijn voorvader is
Jacobus. Het aardige is dat in mijn stamreeks de naam Jacobus steeds terugkomt.
Mijn betovergrootvader, de kleermaker te Minnertsga, heette Johannes Jacobus Schotanus.<o:p></o:p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-1dmbjEQwTXs/Xt4vHUpaIdI/AAAAAAAAB2o/msozFszkvWUaUUpb4dAl0MaZ73_w3kN3ACK4BGAsYHg/s278/wapen%2Bschotanus.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="278" data-original-width="276" src="https://1.bp.blogspot.com/-1dmbjEQwTXs/Xt4vHUpaIdI/AAAAAAAAB2o/msozFszkvWUaUUpb4dAl0MaZ73_w3kN3ACK4BGAsYHg/wapen%2Bschotanus.jpg" /></a></div><p class="MsoNormal"><b>Familiewapen<br /></b>Natuurlijk heeft het geslacht Schotanus een familiewapen. Dit zegt de website
van de Schotanus Stichting erover: “Het is een zgn sprekend wapen. Hetgeen wil
zeggen dat de symbolen deels aan de naam zijn ontleend. Ster en ring wijzen op
de naam Starringa of Sterringa (afkomstig van de oorspronkelijke naam van
Staveren). De drie boven elkaar geplaatste harten symboliseren
"eigenerfd" bezit in drie opeenvolgende generaties, dus vrij van
leenrecht, een zogenaamd allodiaal bezit.”</p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p><br />Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-53646668343184596192020-05-04T15:46:00.004+02:002020-07-11T10:04:19.386+02:00Moederlijke lijnen<div class="MsoNormal">
Geïnspireerd door <a href="https://advanderzee.com/2020/04/27/moederlijke-lijnen/" target="_blank">deze blog</a> van Ad van der Zee, consulent erfgoed en geschiedenis bij het Erfgoedhuis Zuid-Holland zocht ik mijn moederlijke lijnen uit. Want waarom alleen maar de vaderlijke lijnen afspeuren?<br />
Allemaal zijn ze geboren in het noorden van Friesland. Mijn overgrootmoeder Antje de Boer komt uit een schippersfamilie. Ik schreef <a href="https://willyhilverda.blogspot.com/2015/11/familiekroniek-schippersbloed.html" target="_blank">hier </a>over de familie Wijkstra. Antjes overgrootmoeder Antje Jans is op 5 februari 1833 'overleden in het schip leggende in de oude Stadsgracht te Leeuwarden', zo zegt de overlijdensakte.<br />
Over overgrootmoeder Aaltje Schotanus uit Minnertsga schreef ik<a href="https://willyhilverda.blogspot.com/2016/01/een-patatje-in-minnertsga-familikroniek.html" target="_blank"> hier</a>.<br />
Over overgrootmoeder Sjoukje Feikema uit Herbaijum schreef ik <a href="https://willyhilverda.blogspot.com/2013/02/de-timmerman-van-herbaijum.html" target="_blank">hier</a>.<br />
De mooiste achternaam is toch wel die van Itske Donia uit Holwerd. Donia klinkt bijna als Friese adel.</div>
<div class="MsoNormal">
De informatie komt vooral van de geweldige website <a href="http://www.allefriezen.nl/" target="_blank">Alle Friezen.</a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b>Mijn moeder was </b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Antje Nieuwenhuis (1931, Marssum)<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Wilhelmina
van der Hogt (1910, Marssum)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Antje
de Boer (1878, Warga)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Minke
Wijkstra (1849, Deinum)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Trijntje
van der Heide (1806, Bergum)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was <span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Antje
Jans (1777, Bergum)</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-67nPtGm0iqo/XrAZW9sCQDI/AAAAAAAABkI/H2m6ab0BUT0jy45EDGIBc0_PHN0DRrVRQCNcBGAsYHQ/s1600/Antje%2Bde%2BBoer154.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="969" data-original-width="1527" height="253" src="https://1.bp.blogspot.com/-67nPtGm0iqo/XrAZW9sCQDI/AAAAAAAABkI/H2m6ab0BUT0jy45EDGIBc0_PHN0DRrVRQCNcBGAsYHQ/s400/Antje%2Bde%2BBoer154.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Middenachter mijn overgrootmoeder Antje de Boer</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b>Mijn vader was Klaas
Hilverda (1931, Dronrijp)<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
Zijn moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Saakje
Braaksma (1903, Dronrijp)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Trijntje
Kuperus (1879, Berlikum)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Saakje
Jans Hesselius (1848, Dronrijp)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Antje
Martens Hoekstra (1821, Stiens)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Saakje
Douwes (1788, Stiens)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Geertje
Klazes (onbekend, onbekend)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-bdfI4-nS3UA/XrAZ00ulyZI/AAAAAAAABkY/9DLs6syAELQ7BiwZzMWqd56g0AFn5gA7ACNcBGAsYHQ/s1600/Trijntje%2BKuperus156.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1103" data-original-width="1600" height="275" src="https://1.bp.blogspot.com/-bdfI4-nS3UA/XrAZ00ulyZI/AAAAAAAABkY/9DLs6syAELQ7BiwZzMWqd56g0AFn5gA7ACNcBGAsYHQ/s400/Trijntje%2BKuperus156.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Rechtsachter mijn overgrootmoeder Trijntje Kuperus</td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal">
<b><br /></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b>Mijn grootvader was Johannes Nieuwenhuis (1901, Franeker)</b></div>
<div class="MsoNormal">
Zijn moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Aaltje
Schotanus (1863, Minnertsga)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Gaatske
Stoffels Bloemsma (1831, Vrouwenparochie)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Aukje
Wiebes de Vries (1805, Finkum)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Gaatske
Aukes (1768, Stiens)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was <span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Janke
Jans (ca. 1740, onbekend)</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b>Mijn grootvader was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Klaas
Hilverda (1900, Dronrijp)<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
Zijn moeder was <span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Sjoukje
Feikema (1859, Herbaijum)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Eelkje
Jans Terpstra (1833, Dongjum)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Riemke
Gerrits Herrema (1802, Tzummarum)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Dieuwke
Jans (1766, Oosterbierum)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Itske
Harmens Donia (1740, Holwerd)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Haar moeder was<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Jacobje/Japikje
Alefs/Ales (1715, onbekend)<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Iis4Zp_7RJc/XrAZi917N1I/AAAAAAAABkU/mH2d-UVx-LAllNGnLm_7tU-9HZ6EJ714ACEwYBhgL/s1600/Sjoukje%2BFeikema155.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="654" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-Iis4Zp_7RJc/XrAZi917N1I/AAAAAAAABkU/mH2d-UVx-LAllNGnLm_7tU-9HZ6EJ714ACEwYBhgL/s320/Sjoukje%2BFeikema155.jpg" width="204" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Mijn overgrootmoeder Sjoukje Feikema</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<br />Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-68396530677813012042020-04-21T15:15:00.001+02:002020-04-29T11:39:14.131+02:00De eerste Internationale Dag van de Arbeid, op 27 april 1890 in LeeuwardenMet een grote meeting in Leeuwarden vindt honderddertig jaar geleden, op 27 april 1890, in ons land voor het eerst de viering plaats van de Internationale Dag van de Arbeid. Niet op 1 mei, maar op zondag 27 april, zodat de arbeiders geen vrije dag hoeven op te nemen.<br />
<br />
Mijn betovergrootmoeder Wilhelmina van der Vegt is dan net 47 jaar. Ze is geboren in Beetgum, maar is na haar huwelijk met arbeider Hendrik van der Hogt in Marssum gaan wonen, even ten zuiden van haar geboorteplaats. Marssum ligt op een uur lopen ten westen van Leeuwarden. Wilhelmina en Hendrik hebben vijf kinderen, de jongste is Reinder, mijn overgrootvader. Reinder is op die zondag in april elf jaar.<br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-2N3SUcO02yU/Xp7uHxR7g-I/AAAAAAAABik/imbQHreS4NkMQHz4mciJrUZHdWr_wtpvQCEwYBhgLKs4DAL1OcqzzsY2vc2NeD25rNGT_1dCa2_1eZ5qpfwmJV9eTAadCnvifstVo0VvF8nSJgoD3FI4Mz8Vy96jV0rCYNq0sEhEAhk3DaNDAi57prKfnqGs3k8rQlsSMWmrC3qVleB3JkiS9-XNlgYIy0c8GgELz1JKvmILLTLcgxOCX-F73GnKto-hfrkjH5vZY1Hw47eS-Pc1mKE3dXCubI7exghLYHqLE62-uIGirbIw1at_gSv2m203xzFhnBMhZYDng7pFCnjMH0N2lt0wrQ98LYtV0ZinLmDoSSxwXuvyEdToCCNqLQWbCCzYg11yXWP-T8vVKAnbkjSqT3Uic3p--Thban7j2G1s_PFv2YxdHfOtvJBVr78qIxNm59it5BjTkt5LPGYk1BrSgZZynLkKP8FDu5iL3cBRq51gm4afTKRv56UaAG_XDvrjCv2Hw1Qd0EARwZqMzrd1XWhHUgTQp4fvoLbA4ZXLqYhkLJ4DslM6USNla8sOvd9Y0oBk7HVbbUzivjDK-LE78R-WjvEJCsiySczbe5z1kOIdZLaLUl_yQWtaAD3iP82wMtGXRoTAStvbUH-ksbZP_POPWTRCg25hEt8kaN5OCI9OnI4QJMJ3p-_QF/s1600/meting-het-meer-0001.large.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="325" data-original-width="416" height="250" src="https://1.bp.blogspot.com/-2N3SUcO02yU/Xp7uHxR7g-I/AAAAAAAABik/imbQHreS4NkMQHz4mciJrUZHdWr_wtpvQCEwYBhgLKs4DAL1OcqzzsY2vc2NeD25rNGT_1dCa2_1eZ5qpfwmJV9eTAadCnvifstVo0VvF8nSJgoD3FI4Mz8Vy96jV0rCYNq0sEhEAhk3DaNDAi57prKfnqGs3k8rQlsSMWmrC3qVleB3JkiS9-XNlgYIy0c8GgELz1JKvmILLTLcgxOCX-F73GnKto-hfrkjH5vZY1Hw47eS-Pc1mKE3dXCubI7exghLYHqLE62-uIGirbIw1at_gSv2m203xzFhnBMhZYDng7pFCnjMH0N2lt0wrQ98LYtV0ZinLmDoSSxwXuvyEdToCCNqLQWbCCzYg11yXWP-T8vVKAnbkjSqT3Uic3p--Thban7j2G1s_PFv2YxdHfOtvJBVr78qIxNm59it5BjTkt5LPGYk1BrSgZZynLkKP8FDu5iL3cBRq51gm4afTKRv56UaAG_XDvrjCv2Hw1Qd0EARwZqMzrd1XWhHUgTQp4fvoLbA4ZXLqYhkLJ4DslM6USNla8sOvd9Y0oBk7HVbbUzivjDK-LE78R-WjvEJCsiySczbe5z1kOIdZLaLUl_yQWtaAD3iP82wMtGXRoTAStvbUH-ksbZP_POPWTRCg25hEt8kaN5OCI9OnI4QJMJ3p-_QF/s320/meting-het-meer-0001.large.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Advertentie in de Leeuwarder Courant</td></tr>
</tbody></table>
<br />
<b>Roerig</b><br />
In dit deel van Friesland is het al jaren roerig. Een jaar eerder hebben landarbeiders in Het Bildt een vakbond opgericht: Broedertrouw. Er zijn acties van werkloze arbeiders, socialistische vergaderingen, anarchistengroepjes. Op 13 januari 1889 heeft Domela Nieuwenhuis in Beetgum gesproken, bij kastelein De Jong. In 1890 wordt in Beetgum een afdeling van Broedertrouw opgericht met 130 leden. De leden voeren onder meer actie voor verhoging van het loon bij vlasbraken.<br />
<br />
<b>Rode vaandel</b><br />
Omdat de burgemeester van Menaldumadeel de veldwachters opdracht heeft gegeven bij te houden wie er aan de demonstratie meedoen weten we dat er uit Beetgum 27 mensen vertrekken, uit Beetgumermolen 26. Andere afdelingen voegen zich bij hen en om kwart over tien vertrekken er uit Marssum tweehonderd mensen naar Leeuwarden. De afdeling Beetgum van de SDB voert een rode vaandel mee waarop staat: ‘Recht voor Allen afdeeling Beetgum.’ Voorop kleermaker Klaas Stienstra met het vaandel, begeleid door twee politieagenten. Uit Het Bildt komen zeshonderd mannen en vrouwen aangemarcheerd. In totaal doen er ongeveer tienduizend mensen mee aan de meeting in Leeuwarden. De deelnemers eisen een achturige werkdag en algemeen kiesrecht.<br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-u3lNJfvDVYY/Xp7uH1vtDQI/AAAAAAAABio/FxQEe7gAqSIezHN_Ztqkg_oaZaj0oTgQQCEwYBhgLKs4DAL1OcqxMJBUM2QjPk8IfhUhWIf0d7L5nh8FMUuvGeMpa6o3sGpLDQc4N0tiOa6bbCSSUJ1_uD-I5dhS7c3LKeD-CABTXlMNZsstpX8f1PXzW6qe76u_AqKK317FTbQ-szGqtr4-boG_sYcTMzTPfIYDLT7xXl2SX3b_w786uq8EFdtbdrukYSoH7tXDbQGtJ_qtAdP9YNe-9LQPTyHQbJBrUepGcooGqQVNX693JSHasu-IFydkYuzs5HquceFNtWMgslTcw5LuzZKM2JRf7ngtJdV1gpcvB58N_kHWdWB42t_EbuXyNDX6PLDBHpd6yC-HYoqWcDjCaym3IXLgyRn6ffJL9jwiC-4NfxfNKh2t6caBUQv-uDZCuSYrW5E4inPhG1utKeniYo2l_mieq91HheqR8kOnwARRZjzjDnq6pyQ1BQZIQheZEr-XMphmQEVt_XL8CUy0pzD2z1hdwhUKfc0BhGHRhFscdQtpeS7B4K0n8QxEVMhzkMmJrJw1HORrQmcZyEHG5eYu77SAoVaVZpBqtyr-ECZTpV3huObNe4_NXXIuJyLB6UxHcToyZRhoAJfNGr4JMFB29JeRGD7kv31tuI29S8-j7UPLoMOzp-_QF/s1600/aug%2B1890%2Bheerenveen.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="698" data-original-width="1600" height="173" src="https://1.bp.blogspot.com/-u3lNJfvDVYY/Xp7uH1vtDQI/AAAAAAAABio/FxQEe7gAqSIezHN_Ztqkg_oaZaj0oTgQQCEwYBhgLKs4DAL1OcqxMJBUM2QjPk8IfhUhWIf0d7L5nh8FMUuvGeMpa6o3sGpLDQc4N0tiOa6bbCSSUJ1_uD-I5dhS7c3LKeD-CABTXlMNZsstpX8f1PXzW6qe76u_AqKK317FTbQ-szGqtr4-boG_sYcTMzTPfIYDLT7xXl2SX3b_w786uq8EFdtbdrukYSoH7tXDbQGtJ_qtAdP9YNe-9LQPTyHQbJBrUepGcooGqQVNX693JSHasu-IFydkYuzs5HquceFNtWMgslTcw5LuzZKM2JRf7ngtJdV1gpcvB58N_kHWdWB42t_EbuXyNDX6PLDBHpd6yC-HYoqWcDjCaym3IXLgyRn6ffJL9jwiC-4NfxfNKh2t6caBUQv-uDZCuSYrW5E4inPhG1utKeniYo2l_mieq91HheqR8kOnwARRZjzjDnq6pyQ1BQZIQheZEr-XMphmQEVt_XL8CUy0pzD2z1hdwhUKfc0BhGHRhFscdQtpeS7B4K0n8QxEVMhzkMmJrJw1HORrQmcZyEHG5eYu77SAoVaVZpBqtyr-ECZTpV3huObNe4_NXXIuJyLB6UxHcToyZRhoAJfNGr4JMFB29JeRGD7kv31tuI29S8-j7UPLoMOzp-_QF/s400/aug%2B1890%2Bheerenveen.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Van 27 april 1890 zijn geen foto's. Deze foto is gemaakt tijdens de meeting van 17 augustus 1890 in Heerenveen.</td></tr>
</tbody></table>
<br />
<b>Boerenmeid</b><br />
Het gezin Van der Hogt dat in Marssum woont, moet de demonstratie hebben meegemaakt. Ik hoop natuurlijk dat Wilhelmina en Hendrik zijn meegelopen naar Leeuwarden. Ze hadden er alle reden toe. Vanaf haar zeventiende tot haar huwelijk heeft Wilhelmina gewerkt als boerenmeid. Hendrik is arbeider. Door de landbouwcrisis is het armoede troef in dit gezin, net als in de andere arbeidersgezinnen in Friesland. De landarbeiders maken lange dagen, verdienen een schijntje en hebben geen rechten. De werkeloosheid is groot.<br />
<br />
<b>'It is myn ropping'</b><br />
Als mijn betovergrootouders zijn meegelopen hebben ze meegezongen op de wijs van het Friese volkslied: 'Op, Friezen, op! Der falt for ’t rjucht to strieden. Kom bljuw no net fen fierren stean!' Ook als ze alleen maar hebben toegekeken, moeten ze die dag iets hebben gevoeld van hoop op betere tijden, moeten ze zich gesterkt hebben gevoeld door de massaliteit en de oproepen tot solidariteit. De dag maakt in ieder geval zoveel indruk op Pieter Jelles Troelstra dat hij besluit zijn leven te wijden aan de socialistische strijd. “Ik moat, it is myn ropping,” zegt hij ’s avonds tegen zijn vader.
<br />
<br />
Een paar jaar later neemt Troelstra als advocaat de verdediging op zich van vier broers uit Beetgum in wat de Zaak Hogerhuis zal heten. Pieter Verhoeff maakte een film over deze zaak: 'De dream' (1985).Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-11523766991236114642020-03-20T13:20:00.002+01:002020-04-29T11:39:35.231+02:00Wandelen langs de oude Spoorweghaven <span style="font-family: inherit;">Voor iemand als ik, die is gefascineerd door dingen die zijn
verdwenen, is Rotterdam een perfecte stad. Uren kan ik kijken naar foto’s en
kaarten van de vroegere stad. Hoe zag het stratenplan er toen uit? Niet alleen
het centrum van de stad is behoorlijk veranderd, ook de havenarbeiders die rond
1900 in de Spoorweghaven werkten, zouden dit deel van de stad niet herkennen als ze over de huidige Kop van Zuid zouden lopen.</span><br />
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-family: inherit;">Omdat ik al bijna twee jaar aan de Spoorweghaven woon, is
het de hoogste tijd te onderzoeken hoe het er toen uitzag en wat er is
veranderd. Daarom maakte ik in maart een wandeling langs wat ooit de kades van
de oude Spoorweghaven waren.</span></span><br />
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-family: inherit;">
</span></span>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-family: inherit;"><span style="font-family: inherit;"><br /></span></span></span></div>
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-family: inherit;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-7FS1SkQWzko/XnS0ITdPEUI/AAAAAAAABg0/PLhT_awWn2ANz1CQ1w_IANWJmk7Xe2C-wCNcBGAsYHQ/s1600/DSC01638.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: inherit;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" height="212" src="https://1.bp.blogspot.com/-7FS1SkQWzko/XnS0ITdPEUI/AAAAAAAABg0/PLhT_awWn2ANz1CQ1w_IANWJmk7Xe2C-wCNcBGAsYHQ/s320/DSC01638.JPG" width="320" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: inherit;">Spoorweghaven nu</span></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: inherit;">Zwanegat</span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;">Mijn wandeling begint bij de Spoorweghavenbrug bij de
Stieltjesstraat. Via de Van Ravesteynkade loop ik langs de huidige
Spoorweghaven tot aan de Lodewijk Pincoffsweg. Vanaf hier is de Spoorweghaven
gedempt.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;">De Spoorweghaven werd, net als de Binnenhaven en de Entrepothaven,
aangelegd tussen 1873 en 1879 toen dit deel van Feijenoord werd ontwikkeld tot
havengebied - dankzij Lodewijk Pincoffs. Waar de Spoorweghaven werd gegraven
lag vroeger het Zwanengat. Dit water sneed als het ware de grote bocht van de
Maas af, vanaf de oever ter hoogte van het Noordereiland tot aan het Mallegat
aan het eind van de Oranjeboomstraat. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;">Voor en na de tweede wereldoorlog werden meer naar het
westen grotere havens aangelegd en raakten de Spoorweghaven, de Binnenhaven en
de Entrepothaven in onbruik. Eind vorige eeuw werd besloten van dit havengebied
een woongebied te maken. De Spoorweghaven werd deels gedempt, de Binnenhaven en
Entrepothaven bieden tegenwoordig ligplaatsen voor de pleziervaart.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-family: inherit;"><br /></span>
</span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-XxoSbWL-Zzk/XnS_4ww24EI/AAAAAAAABhQ/yIdbnYnznSosBVgwL1i_nN147zxkRp3sQCNcBGAsYHQ/s1600/spoorweghaven%2Btoen.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: inherit;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://1.bp.blogspot.com/-XxoSbWL-Zzk/XnS_4ww24EI/AAAAAAAABhQ/yIdbnYnznSosBVgwL1i_nN147zxkRp3sQCNcBGAsYHQ/s320/spoorweghaven%2Btoen.jpg" width="320" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: inherit;">Spoorweghaven (rechts). Op de voorgrond het Noordereiland.</span></td></tr>
</tbody></table>
<b><span style="font-family: inherit;">Mallegatpark</span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;">Ik vervolg mijn wandeling over het Witteveenplein, met een
mooi parkje met zwerfkeien en naaldbomen. Als ik de Vuurplaat heb overgestoken
sta ik op een weg die Spoorweghaven heet en langs het Spoorweghavenplein loopt.
De Hema en de Albert Heijn aan de Laan op Zuid staan dus als het ware in de
oude Spoorweghaven. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;">Het is aardig dat de straatnamen ten oosten van het plein herinneren
aan de vroegere remise Hilledijk van de RET: Stoomtramweg, Machinistenstraat. Op
het Spoorweghavenplein wordt druk gebouwd. Remisehof heet dit complex heel
toepasselijk.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;">Voorbij het grote gebouw van het Albeda College aan de
Rosestraat moet ik onder het spoor door. Ongeveer op deze plek liep vroeger het
Spuikanaal onder het spoor door en kwam uit bij het Mallegat. Het tunneltje
komt nu uit bij het Mallegatpark met zijn beeldbepalende halve bollen en ranke
watertoren. Bollen en watertoren <span style="background: white; color: #1c1e21;">hoorden
bij de gasfabriek Feijenoord die hier stond van 1879 tot 1968. Tussen 1922 en
1962 lag rechts van het huidige park, in het Mallegat, een zwembad in de rivier.</span>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="background: white; color: #1c1e21; font-family: inherit;"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-qw7UTuOxR40/XnS0s4COYmI/AAAAAAAABg8/B6uE6HoZq9kTOlGu_WKkevj-bHtXH7n6ACNcBGAsYHQ/s1600/DSC01660.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: inherit;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" height="212" src="https://1.bp.blogspot.com/-qw7UTuOxR40/XnS0s4COYmI/AAAAAAAABg8/B6uE6HoZq9kTOlGu_WKkevj-bHtXH7n6ACNcBGAsYHQ/s320/DSC01660.JPG" width="320" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: inherit;">Mallegatpark nu</span></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: inherit;">Laan op Zuid</span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: inherit;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;">Op de terugweg loop ik via het pleintje naast de Hema naar
de Laan op Zuid. Ook hier liggen een paar grote zwerfkeien. Hebben de keien
iets met de vroegere havens te maken? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;">De Laan op Zuid heette vroeger de Laan van Overmaas en ligt
op het NS-emplacement langs de Spoorweghaven. Als ik de kaarten bestudeer die
ik vind op de website <a href="http://www.rotterdamkaart.nl/" target="_blank">Rotterdamkaart</a> begrijp ik waarom in het trottoir aan
de oostzijde van de Laan op Zuid een herinnering aan railssporen zijn aangebracht. Op
de kaart uit 1920 staat dat hier het Goederenstation Staats Spoorwegen stond. In
het hele oude havengebied lagen rails om goederen te vervoeren. Hier vond de
overslag plaats van de scheepvaart naar de treinen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;">Mocht je aan deze kant over de Laan op Zuid lopen, gluur dan
even naar binnen bij de entreehallen van de woongebouwen. In een aantal hangen
schitterende zwartwit foto’s van het oude havengebied. Ze laten je een beetje
voelen hoe het er hier een eeuw geleden uit moet hebben gezien.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-BfFZAQg3gsE/XnS0_gMOblI/AAAAAAAABhE/iAauM4zq27IlyjcDrvxQwLf8u1HyUjZBwCNcBGAsYHQ/s1600/DSC01678.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: inherit;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" height="212" src="https://1.bp.blogspot.com/-BfFZAQg3gsE/XnS0_gMOblI/AAAAAAAABhE/iAauM4zq27IlyjcDrvxQwLf8u1HyUjZBwCNcBGAsYHQ/s320/DSC01678.JPG" width="320" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: inherit;">Rails in de Laan op Zuid</span></td></tr>
</tbody></table>
</span></span>Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-21045946157063926922019-03-06T17:21:00.003+01:002020-08-28T15:11:18.835+02:00Troelstra-oord, vakantieverblijf voor arbeiders<br />
<div class="MsoNormal">
‘We hebben het met dubbeltjes bij elkaar gespaard,’ vertelde
mijn beppe wel eens over Troelstra-oord. Ik stelde me een wit gebouw voor,
omringd door bossen.<br />
Toen we afgelopen herfstvakantie een tocht door<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Nederland maakten en overnachting zochten op de Veluwe, herinnerde ik me
dat Troelstra-oord nu een hotel was en ging op zoek op internet. En inderdaad: wat
vroeger een vakantieverblijf voor arbeiders was is nu Fletcher Hotel Beekbergen
Apeldoorn.<br />
Het hotel blijkt vlakbij de snelweg te liggen, maar als je het terrein oprijdt,
voel je je meteen midden in het Veluwse bos. Het hoofdgebouw van Troelstra-oord
brandde af in de jaren vijftig en is vervangen door een saai gebouw, maar de
zijvleugels zijn nog hoe ze oorspronkelijk waren. <o:p></o:p></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-zn5i5FfR5eY/XH_x67GY2qI/AAAAAAAABDs/yhVGFne1oo8hFrpHRBHwEVO7y8g0YL-xACLcBGAs/s1600/fletcher%2Bhotel.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://4.bp.blogspot.com/-zn5i5FfR5eY/XH_x67GY2qI/AAAAAAAABDs/yhVGFne1oo8hFrpHRBHwEVO7y8g0YL-xACLcBGAs/s320/fletcher%2Bhotel.JPG" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Fletcher Hotel Beekbergen Apeldoorn</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<b>Opening</b></div>
<div class="MsoNormal">
Een aantal jaar geleden kreeg ik van iemand het schitterende
boek ‘Troelstra-oord’. Op een van de eerste pagina’s staat: “Opgedragen aan
allen, die hebben medegewerkt aan het tot stand komen van de stichting
Troelstra-oord. Mogen de leden der moderne arbeidersbeweging hun vacantie- en
studie-oord waardeeren, er gebruik van maken en het uitbouwen, tot heil van de
gansche arbeidersklasse.” In het boek foto’s van de bouw van het oord, van de
openingsdag <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>op 19 oktober 1926 en foto’s
van de glas-in-loodramen. In 1926 is mijn pake 26 jaar.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-04m34wVxJe4/XH_yQ1vaWBI/AAAAAAAABD0/ZwVx14OSBc8BF8BiAmfci_5_mFsDqNciQCLcBGAs/s1600/foto%2Btroelstraoord.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1145" height="320" src="https://3.bp.blogspot.com/-04m34wVxJe4/XH_yQ1vaWBI/AAAAAAAABD0/ZwVx14OSBc8BF8BiAmfci_5_mFsDqNciQCLcBGAs/s320/foto%2Btroelstraoord.jpg" width="229" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">De opening van Troelstra-oord in oktober 1926</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<b>Geschenken</b></div>
<div class="MsoNormal">
Achterin het boek staat een opsomming van de geschenken voor het Troelstra-oord. Iedere bond in ons land schonk iets. Daarnaast schonken particulieren ook dingen voor de inrichting, zoals kleedjes, kussens, boeken, een plant.<br />
Mijn pake werkte vanaf 1921 bij zuivelfabriek De Eendracht in Marssum en was
lid van de Nederlandse Bond van Arbeiders in het Landbouw-Tuinbouw- en
Zuivelbedrijf. Dus in het bedrag van 500 gulden dat deze bond schonk moeten de
dubbeltjes van mijn grootouders zitten. Naast dit bedrag schonk deze bond ook
nog de inrichting van een eenpersoonskamer.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-uOoyLF8VidQ/XH_y4FwIvDI/AAAAAAAABD8/XpbXgjJWD9Eb6lW5Ys8DDc144vLthCbRACLcBGAs/s1600/luchtfoto%2Btroelstraoord%2B1934.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1157" data-original-width="1600" height="231" src="https://4.bp.blogspot.com/-uOoyLF8VidQ/XH_y4FwIvDI/AAAAAAAABD8/XpbXgjJWD9Eb6lW5Ys8DDc144vLthCbRACLcBGAs/s320/luchtfoto%2Btroelstraoord%2B1934.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Troelstra-oord in 1934</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<b>Gebrandschilderde ramen</b></div>
<div class="MsoNormal">
In het Fletcher hotel hangen luchtfoto’s van het oude
Troelstra-oord. Natuurlijk mogen we binnenkijken bij de linkerzijvleugel. We
komen in een ruimte die het gevoel heeft van een kerk, mede dankzij het hoge
plafond en de prachtige gebrandschilderde ramen. In de ramen zien we geen
heiligen, maar gewone mensen, werkende mannen en vrouwen.<br />
Onze kamer is in het nieuwe gebouw. Het gebouw, en ook de kamer, is wat sleets.
Maar het uitzicht ’s ochtends op het herfstige bos maakt veel goed.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-ri9LQJMTwRM/XH_zEtmL84I/AAAAAAAABEA/mG7s9RoEjdkVoK02ayfTSGf1Bpd4bgl4QCLcBGAs/s1600/troelstraoord%2Bramen%2B2.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://2.bp.blogspot.com/-ri9LQJMTwRM/XH_zEtmL84I/AAAAAAAABEA/mG7s9RoEjdkVoK02ayfTSGf1Bpd4bgl4QCLcBGAs/s320/troelstraoord%2Bramen%2B2.JPG" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Gebrandschilderde ramen</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<b>Troelstraschool</b></div>
<div class="MsoNormal">Onderstaande foto is uit 1936. Op de achterkant staat 'Vacantie Troelstra oord'. Mijn pake en beppe poseren trots naast de Loenense waterval.<br />Overigens was Troelstra-oord niet alleen een vakantieverblijf, het werd ook
gebruikt voor kaderscholingen.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Theo
Thijssen, schrijver, onderwijsexpert en vakbondsman, leidde de Troelstraschool.<o:p></o:p></div><div class="MsoNormal"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-WHwxeBZl_V8/X0kCN-ecEQI/AAAAAAAACyw/UUtna5af0D05sAJfwfD0ylUdfEFvKrdbACNcBGAsYHQ/s908/vacantie%2BTroelstraoord%2B1936.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Vacantie 1936" border="0" data-original-height="908" data-original-width="606" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-WHwxeBZl_V8/X0kCN-ecEQI/AAAAAAAACyw/UUtna5af0D05sAJfwfD0ylUdfEFvKrdbACNcBGAsYHQ/w214-h320/vacantie%2BTroelstraoord%2B1936.jpg" title="Vacantie 1936" width="214" /></a></div><div class="MsoNormal"><br /></div>
<br />Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-50665340558163824652019-01-08T20:00:00.003+01:002022-02-03T23:13:47.194+01:00Polly Maggoo, obscuur kroegje in ParijsTijdens mij verblijf als au-pair in Parijs (1978/1979) had ik een stamkroeg: Polly Maggoo, 11 Rue St-Jacques. Ik kwam er met vriendinnen die ook au-pair waren en met medestudenten, vooral Amerikanen, die net als ik een cursus Frans voor buitenlanders volgden aan de Sorbonne. Polly was een obscuur cafeetje, waar het bier overdag slechts drie franc zestig kostte, veel goedkoper dan in andere café's in het centrum. En er werd goede muziek gedraaid, Patti Smith, de Rolling Stones en iedere avond de elpee 'Street-Legal' van Bob Dylan.<br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-T2VrEdk3wX4/XDT_Zbiv5KI/AAAAAAAABCQ/F6PIfOYzgeg_4DbNhdsssmTF9Pg0WWFZACLcBGAs/s1600/20190102_161148.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://2.bp.blogspot.com/-T2VrEdk3wX4/XDT_Zbiv5KI/AAAAAAAABCQ/F6PIfOYzgeg_4DbNhdsssmTF9Pg0WWFZACLcBGAs/s320/20190102_161148.jpg" width="240" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Oud affiche op de muur van het huidige Polly Maggoo</td></tr>
</tbody></table>
<b>Mei '68</b><br />
De stoelen, banken en tafelbladen kwamen uit oude metrorijtuigen. Aan de donkere muren hingen affiches van de film 'Qui êtes-vous Polly Maggoo', van Cassius Clay en affiches met portretten van ongure types.<br />
Wat we vooral leuk vonden: je had er snel contact met andere bezoekers. Of beter gezegd: met mannen. Zo ontmoetten we er een Duitser, Norbert, die beweerde dat hij de enige buitenlander was die tijdens de rellen van mei ’68 in Parijs was opgepakt. Hij had drie dagen in de gevangenis gezeten.<br />
Overdag zaten voor het raam altijd mannen te schaken, met een klok naast zich op tafel. Eén van hen was de Joegoslaaf Tomislav op wie enkele van mijn au-pair vriendinnen verliefd waren.<br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-j5rmDX4fCAo/XDTyU4K5PfI/AAAAAAAABB0/GCAkktXMZv8HPiGXWolywUC9xtj43AjlgCLcBGAs/s1600/SAM_5599.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://4.bp.blogspot.com/-j5rmDX4fCAo/XDTyU4K5PfI/AAAAAAAABB0/GCAkktXMZv8HPiGXWolywUC9xtj43AjlgCLcBGAs/s320/SAM_5599.JPG" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Polly Maggoo in 1982</td></tr>
</tbody></table>
<b>'Qui êtes-vous Polly Maggoo'</b>
<br />
Het is een prachtig affiche, maar de film 'Qui êtes-vous Polly Maggoo' heb ik nooit gezien. Het is een Franse speelfilm uit 1966, geregisseerd door William Klein. De mysterieuze vrouw op het affiche is het Iers-Amerikaanse model Dorothy McGowan. De film is een satire op de modewereld in Parijs. Op YouTube zijn enkele fragmenten te vinden.<br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-EO3HvnlboTo/XDUAJXjV2AI/AAAAAAAABCY/Mk35F4mPLdU29ZEZoI7aDp8C5jI4haksACLcBGAs/s1600/qui_etes_vous_pm_01_web.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="1440" height="213" src="https://2.bp.blogspot.com/-EO3HvnlboTo/XDUAJXjV2AI/AAAAAAAABCY/Mk35F4mPLdU29ZEZoI7aDp8C5jI4haksACLcBGAs/s320/qui_etes_vous_pm_01_web.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Qui etes-vous Polly Maggoo?</td></tr>
</tbody></table>
<b>Het nieuwe Polly Maggoo</b><br />
Het oude Polly Maggoo is allang verdwenen, op nummer 9-11 is nu hotel Henri IV gevestigd. Het nieuwe café Polly Maggoo dat op nummer 3 is te vinden (hier heet de Rue St-Jacques Rue du Petit Pont), lijkt in niets op het oude Polly. Maar wel hangen er de oude affiches en ze draaien er goede muziek. Een biertje kost er aan het eind van de middag - happy hour - € 4,50.<br />
Heb je herinneringen aan het oude Polly Maggoo? Laat het me weten!<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Y4kRYzlasD4/XDTy9XiIV1I/AAAAAAAABCE/6Nt5s4JmBmAHuqiWVH1cyYC5WHniTVWPgCLcBGAs/s1600/home_polly_maggoo___663895069.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="560" data-original-width="990" height="181" src="https://1.bp.blogspot.com/-Y4kRYzlasD4/XDTy9XiIV1I/AAAAAAAABCE/6Nt5s4JmBmAHuqiWVH1cyYC5WHniTVWPgCLcBGAs/s320/home_polly_maggoo___663895069.jpeg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Polly Maggoo nu</td></tr>
</tbody></table>
</div>
Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com19tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-6253087014032112572018-01-18T15:36:00.001+01:002018-01-18T18:56:30.118+01:00Midnight at the Oasis – Rick’s Café in Casablanca<div class="MsoNormal">
‘Play it once Sam, for old times’ sake,’ dat zijn de magische
woorden die Ilsa Lund (Ingrid Bergman) in de film ‘Casablanca’ uitspreekt als
ze voor het eerst Rick’s Café Americain in Casablanca bezoekt. Sam, de pianist,
wil eigenlijk niet, maar ze dwingt hem ‘As time goes by’ te spelen. Wanneer Rick Blain (Humphrey Bogard) de klanken
hoort, verstrakt hij. Het is hún lied,
het lied dat hoort bij hun korte en hevige affaire in Parijs. Een affaire
waaraan een einde komt komt als de Duitsers Parijs binnenvallen. Rick vlucht naar
Casablanca en begint daar een café. Ilsa verdwijnt.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-7Fl9hZ4EB8k/WmCuEY5LA4I/AAAAAAAAA0I/0hFLfQfQEfEpPkTk-xtB1ExfmOp71nkpQCLcBGAs/s1600/Annex-Bogart_-Humphrey-Casablanca_06.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="995" data-original-width="1600" height="199" src="https://1.bp.blogspot.com/-7Fl9hZ4EB8k/WmCuEY5LA4I/AAAAAAAAA0I/0hFLfQfQEfEpPkTk-xtB1ExfmOp71nkpQCLcBGAs/s320/Annex-Bogart_-Humphrey-Casablanca_06.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<b>Oudejaarsavond</b></div>
<div class="MsoNormal">
In november ontmoeten we een bevriend stel dat toevallig rond oud en nieuw ook
naar Marokko gaat. We spreken af oudejaarsavond gezamenlijk door te brengen in
Casablanca. Een paar dagen later krijg
ik een appje: ‘Wij zijn op oudejaarsavond in Rick’s Café. Komen jullie ook?’
Natuurlijk! Via de website <a href="http://www.rickscafe.ma/">www.rickscafe.ma</a> reserveer ik voor twee personen. Het geld voor de gala-avond moet ik overmaken
naar een bedrijf dat The Usual Suspects heet. ‘The usual suspects’, nog zo’n gevleugelde uitdrukking uit de film
‘Casablanca’. Als de overboeking voor het Midnight at the Oasis Gala Dinner gelukt is, voel ik de opwinding. Yes, we gaan oud en nieuw vieren in Rick’s Café
in Casablanca!<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-fHM4DTczM0Y/WmCuyoGwHCI/AAAAAAAAA0U/7hP19Qcfh3UyHZ_j92ctCF-sSnlUZ2oZACLcBGAs/s1600/CASABLANCA-WEB2050.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="995" data-original-width="1600" height="199" src="https://3.bp.blogspot.com/-fHM4DTczM0Y/WmCuyoGwHCI/AAAAAAAAA0U/7hP19Qcfh3UyHZ_j92ctCF-sSnlUZ2oZACLcBGAs/s320/CASABLANCA-WEB2050.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b>Rick’s Café</b><br />
‘Casablanca’ werd gemaakt in 1942, door regisseur Michael Curtiz. Het is
gebaseerd op het toneelstuk ‘Everybody comes to Rick’s’ van Murray Burnett en
Joan Alison. De scènes zijn opgenomen in de filmstudio, in decor dat al was
gebruikt voor andere films. De oorlog had het onmogelijk gemaakt nieuwe decors
te bouwen.<br />
In 1942 was er geen Rick’s Café in Casablanca, maar sinds 2004 is het er wel.
Het lumineuze idee om het befaamde café uit de film tot leven te wekken, komt
van de Amerikaanse Kathy Kriger. Ze werkte als diplomaat in Marokko, maar
verliet na 9/11 de diplomatieke dienst omdat ze het niet eens was met het
beleid van George Bush. Haar liefde voor Marokko besloot ze om te zetten in een
café-restaurant: Rick’s Café.<br />
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-I-cz3BuNM6o/WmCubnVr1WI/AAAAAAAAA0M/m5c0ZcLz4Mc8xmEU81X3GCDO4GKlmOeMACLcBGAs/s1600/ricks%2Bcaf%25C3%25A9.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://2.bp.blogspot.com/-I-cz3BuNM6o/WmCubnVr1WI/AAAAAAAAA0M/m5c0ZcLz4Mc8xmEU81X3GCDO4GKlmOeMACLcBGAs/s320/ricks%2Bcaf%25C3%25A9.JPG" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Rick's Café in Casablanca</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<b>Cocktails</b></div>
<div class="MsoNormal">
We arriveren om half negen bij Rick's Café, onze Rotterdamse vrienden staan al in de rij voor
de deur. Een hele rij personeelsleden heet ons welkom. Ze bieden ons dadels aan, een glas bubbels, een hapje. Met mijn handen vol – ik moet
mijn tickets drie keer laten controleren – worden we naar ons tafeltje geleid. In rap tempo komen er schalen met hapjes
langs. Een combo speelt jazzy muziek. Boven kunnen we roulette spelen en
cocktails bestellen. Hoewel Rick’s Café
in de film er anders uitziet, ademt dit café wel dezelfde sfeer uit.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-lAeTo93Rs00/WmCws6n1llI/AAAAAAAAA0k/Jy9IujF7wV4eO6klc_0W_RnrgvVNVhpMQCLcBGAs/s1600/Casablanca%25E2%2580%2599-Rick%25E2%2580%2599s-Caf%25C3%25A9.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="449" data-original-width="640" height="224" src="https://4.bp.blogspot.com/-lAeTo93Rs00/WmCws6n1llI/AAAAAAAAA0k/Jy9IujF7wV4eO6klc_0W_RnrgvVNVhpMQCLcBGAs/s320/Casablanca%25E2%2580%2599-Rick%25E2%2580%2599s-Caf%25C3%25A9.png" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<b>Confetti kanonnen</b></div>
<div class="MsoNormal">
Gastvrouw Kathy Kriger ziet er prachtig uit in haar witte kaftan met oranje en rode
banen. Ze kondigt ieder gerecht aan met een persoonlijk verhaaltje - zo heeft het toetje iets te maken met Hugh Heffner - en loopt
langs de tafels om iedereen smakelijk eten te wensen. <br />
Tegen twaalfen is het eindelijk zover en speelt de pianist het nummer waar we
al zo lang op wachten: ‘As time goes by’. Dan telt hij af en is het middernacht
en mogen we op onze toetertjes blazen en onze confetti kanonnetjes
afschieten. We blijven binnen. Of er in
Casablanca vuurwerk wordt afgeschoten, geen idee.<br />
Even na één uur verlaten we Rick’s Café en laten ons door een van de rode Petit
Taxi’s die het straatbeeld van Casablanca beheersen naar ons hotel brengen.<o:p></o:p></div>
Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-46228472484383432172017-11-19T16:41:00.003+01:002017-11-20T10:00:05.654+01:00Monument Meistaking 1943Mijn pake, die werkte bij zuivelfabriek De Eendracht
in Marssum, vertelde wel eens dat ze in de oorlog ooit de melk weg hadden laten
lopen in de sloten, als protest tegen een maatregel van de Duitsers. Pas jaren
later, toen hij al was overleden, raakte ik geïnteresseerd in dit verhaal en
kwam erachter dat het de Molkestaking in april-mei 1943 betrof. Elders wordt
het de April-mei staking genoemd, of, wanneer de protestacties iets later
begonnen, de Meistaking. Iedereen kent de Februaristaking, maar de April-meistaking,
die misschien even heldhaftig was, vond vooral plaats op het platteland en is
relatief onbekend. <br />
Half november van dit jaar kom ik in de Appèlbergen, niet ver van Glimmen, een
aangrijpend monumentje tegen voor slachtoffers van de Meistaking.<o:p></o:p>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-rrLABDSyG4U/WhGlot0MvSI/AAAAAAAAAzU/uy0fXQgs1uk7lfbCEq17VH4loEwGyj3HwCLcBGAs/s1600/SAM_4788.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://3.bp.blogspot.com/-rrLABDSyG4U/WhGlot0MvSI/AAAAAAAAAzU/uy0fXQgs1uk7lfbCEq17VH4loEwGyj3HwCLcBGAs/s320/SAM_4788.JPG" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Monument in de Appèlbergen</td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal">
<b>Molkestaking</b></div>
<div class="MsoNormal">
Aanleiding voor deze staking is de aankondiging,
eind april 1943, van generaal Christiansen, bevelhebber van het Duitse
bezettingsleger, dat alle Nederlandse dienstplichtige militairen terug moeten
in krijgsgevangenschap. De verontwaardiging is groot. In Hengelo, bij de
machinefabriek van Stork, begint een staking die zich al snel uitbreidt over
het hele land. Het is een plattelandsstaking, die in Friesland de annalen zal ingaan
als de Molkestaking, omdat vooral de boeren geen melk meer leveren aan de zuivelfabrieken
en de medewerkers van zuivelfabrieken de wel geleverde melk weg laten lopen in
de sloten. De stakingen beginnen op 29 april en eindigen op 7 mei.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Standrecht</b><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNoSpacing">
De Duitsers voeren als tegenreactie het standrecht in. Dat
betekent dat men zonder vorm van proces kan worden doodgeschoten. Dat gebeurt
ook. De Duitsers nemen nog meer harde maatregelen. Mannelijke studenten die
weigeren een loyaliteitsverklaring te ondertekenen, moeten zich melden voor
tewerkstelling in Duitsland. Vierduizend gehoorzamen, de rest duikt onder. Ook
mannen die geboren zijn tussen 1920 en 1924 moeten zich melden voor de
arbeidsinzet.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-WwkBwiNjzbo/WhGlZ3Ti4MI/AAAAAAAAAzQ/iic0C5_b7T047wgWlqUKYs5UQO-eB943gCEwYBhgL/s1600/SAM_4793.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://4.bp.blogspot.com/-WwkBwiNjzbo/WhGlZ3Ti4MI/AAAAAAAAAzQ/iic0C5_b7T047wgWlqUKYs5UQO-eB943gCEwYBhgL/s320/SAM_4793.JPG" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Richtingaanwijzer</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Monument in de Appèlbergen</b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Als ik tijdens een fietstocht van Haren richting Zuidlaren bij
paviljoen Appèlbergen koffie heb gedronken, zie ik ineens een groen uitgeslagen richtingaanwijzer die verwijst naar een monument voor de Meistaking 1943. Ik
loop een eindje het bos in en kom bij een vennetje waar op een grote, bijna
hartvormige steen, een aantal namen staan. Op de linker plaquette staat onder
vijftien namen: 'Zij liggen in dit veenmoeras begraven, maar zijn nooit
gevonden'. Op de rechter staan negentien namen en ‘Bij deze plek zijn zij in
1945 teruggevonden en elders begraven’.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Z8-OcBe32c4/WhGmJw3pKuI/AAAAAAAAAzc/eJE7cwYaiWUUTysAlQWqmyWDRUxhSlnvACLcBGAs/s1600/SAM_4783.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://1.bp.blogspot.com/-Z8-OcBe32c4/WhGmJw3pKuI/AAAAAAAAAzc/eJE7cwYaiWUUTysAlQWqmyWDRUxhSlnvACLcBGAs/s320/SAM_4783.JPG" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Steen met plaquettes</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Vermisten terugvinden</b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Op de website <a href="http://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten">www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten</a> lees
ik het verhaal achter het monument. De Duitsers hebben in de drie noordelijke
provincies zestig mensen gedood om de staking neer te slaan. Van 34 werd het
lichaam meegenomen naar een onbekende plek. Deze plek was hier, bij het Grote
Veen, in de Appèlbergen, een voormalig militair oefenterrein. Eind 1945 zijn er
negentien slachtoffers gevonden. Er zijn diverse pogingen gedaan om alle vermisten
terug te vinden, zelfs nog in 1991 hebben de Koninklijke Luchtmacht en de Technische
Universiteit hier bodemonderzoek gedaan, maar niets gevonden. Ook niet in 2003,
toen delen van het moeras werden drooggelegd.<o:p></o:p></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
Het monument is in 2004 onthuld en gemaakt door Paul Engberts, met een zwerfkei die uit het Drentse aarde is gehaald, zodat de namen van de slachtoffers
uit het moeras zijn gehaald.
</div>
Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-35644385554354093882017-10-07T13:33:00.002+02:002017-10-07T13:35:26.137+02:00Zes sterren en een doornenkrans<div class="MsoNormal">
<div class="MsoNormal">
<i>In 2001 schreef ik 'Wapenfeiten', een boekje over de stadswapens van een aantal Zuid-Hollandse steden. In het boekje staan ook wandelingen langs de stadswapens.</i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b>Het wapen van Gouda</b></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i>Van keel, beladen met
eenen pal van zilver, en vergezeld, ter wederzijde van drie zespuntige sterren
van goud, staande in den zin van den pal. Het schild gedekt met eene kroon met
vijf fleurons, alles van goud, en omgeven van eene doornenkrans. Voorts
vastgehouden door twee klimmende Leeuwen in hunne natuurlijke verwen en onder
hetzelve het oude motto: 'Per aspera ad astra'.<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Vlakbij de Sint-Janskerk stond in de Middeleeuwen de burcht
van het adellijke geslacht Van der Goude. De sterren die het stadswapen van
Gouda sieren, zijn dan ook afkomstig van het wapen van deze familie die in de
veertiende eeuw uit naam van de heersende graaf de heerlijke rechten over de
stad uitoefende. Jan van der Goude (1375-1411) voerde een wapen met een
horizontale balk, waarboven en onder de sterren waren geplaatst.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De stad gebruikte de sterren vanaf de veertiende eeuw op z’n
stadszegels. Eerst zijn het er twee, gescheiden door een paal, in de loop van
de vijftiende eeuw worden het er zes.</div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<div class="separator" style="-webkit-text-stroke-width: 0px; clear: both; color: black; font-family: "Times New Roman"; font-size: medium; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; margin: 0px; orphans: 2; text-align: center; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;">
</div>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="-webkit-text-stroke-width: 0px; font-family: "Times New Roman"; letter-spacing: normal; margin-bottom: 0.5em; margin-left: auto; margin-right: auto; orphans: 2; padding: 6px; text-align: center; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; text-indent: 0px; text-transform: none; widows: 2; word-spacing: 0px;"><tbody>
<tr><td><a href="https://4.bp.blogspot.com/-y0gmljOdIdQ/Wdi5_2vrtgI/AAAAAAAAAy0/LhwakWhXq-044OasnzgqK7HfBVb029ZMQCLcBGAs/s1600/Gouda%2BStadspoort.tif" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="809" data-original-width="637" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-y0gmljOdIdQ/Wdi5_2vrtgI/AAAAAAAAAy0/LhwakWhXq-044OasnzgqK7HfBVb029ZMQCLcBGAs/s320/Gouda%2BStadspoort.tif" style="cursor: move;" width="251" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 12.8px; padding-top: 4px;">Het wapen van de stadspoort</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
Op 24 juli 1816 ontving Gouda het wapendiploma van de Hoge
Raad van Adel. Op dit diploma staat het wapen beschreven zoals we het nu nog
steeds kennen: rood, met in het midden een zilveren paal, aan beide kanten van
de paal drie gouden sterren. Rondom het schild slingert een doornenkrans en op
het schild staat een grafelijke kroon. De leeuwen die het schild vasthouden, de
zogenaamde schildhouders, staan rechtop en kijken ons aan.</div>
<div class="MsoNormal">
<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Bij het Goudse wapen hoort sinds 1617 een wapenspreuk: ‘Per
Aspera ad Astra’. De letterlijke Nederlandse vertaling hiervan luidt: ‘door
bitterheid tot de sterren’, maar vaak werd de spreuk in christelijke termen
vertaald als ‘door lijden tot heerlijkheid’. Een logische gedachtengang, want
de doornenkrans die het wapenschild omzoomt, is natuurlijk een bij uitstek
christelijk symbool. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-Ir7XmQ-FEqw/Wdi7bFmG1pI/AAAAAAAAAzA/gvvAGbU7v04WNp33cG6Qv6QXskxkbl5eQCLcBGAs/s1600/AchterKerk15m-Gouda.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="800" height="240" src="https://3.bp.blogspot.com/-Ir7XmQ-FEqw/Wdi7bFmG1pI/AAAAAAAAAzA/gvvAGbU7v04WNp33cG6Qv6QXskxkbl5eQCLcBGAs/s320/AchterKerk15m-Gouda.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Gevelsteen Achter de Kerk</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
‘Per aspera ad astra’ is een mooie spreuk die tot veel
gissingen heeft geleid over de herkomst ervan. Ten eerste is het een bijna
letterlijke weergave van de sterren en de doornenkrans. Ten tweede stimuleert
de spreuk de fantasie: over welk lijden of welke bitterheid wordt hier
gesproken?</div>
<div class="MsoNormal">
<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Ook over de doornenkrans is veel gespeculeerd.
Geschiedkundigen brachten de krans bijvoorbeeld in verband met gravin Jacoba
van Beieren (1401-1436) die zulke zware tijden doormaakte in Gouda. Zij zou een
doornenkrans aan het wapen hebben gegeven ter nagedachtenis aan haar droeve
lot. Anderen zagen de doornenkrans als het symbool van de tegenslagen die de
stad zelf had doorgemaakt, zoals de grote stadsbranden van 1361 en 1438.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td><a href="https://1.bp.blogspot.com/-gNk7dgq55Sc/Wdi5-hNz2xI/AAAAAAAAAys/L4jQyaKvDaA4wcGufq6EWVCgWW5t6wFOwCEwYBhgL/s1600/Gouda%2BOudevrouwenhuis.tif" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1079" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-gNk7dgq55Sc/Wdi5-hNz2xI/AAAAAAAAAys/L4jQyaKvDaA4wcGufq6EWVCgWW5t6wFOwCEwYBhgL/s320/Gouda%2BOudevrouwenhuis.tif" width="215" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 12.8px;">Het wapen op het Oudevrouwenhuis</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
De Goudse geschiedschrijver C.J. de Lange van Wijngaerden
(1752-1820) noemde het verhaal over Jacoba van Beieren ‘verzonnen’ en
beargumenteerde dat de doornenkrans een vergissing was. Oude tweesterrige
stadszegels waren versierd met een gothische rand en dit had men, volgens hem,
ten onrechte aangezien voor een doornenkrans. De doornenkrans komt pas voor het
eerst voor op de zegels van 1616. Toen werd dergelijke decoratie niet meer zo
begrepen en gotiek vond men maar barbaars.</div>
<div class="MsoNormal">
<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Ook bij andere stadswapens zien we dat de afbeeldingen soms
het resultaat zijn van een misverstand. In het geval van Gouda werd een
versiering aangezien voor een doornenkrans en bij deze krans werd een passende
wapenspreuk gezocht en gevonden. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
In de zeventiende eeuw werden de leeuwen die het wapen
vasthouden toegevoegd. Volgens De Lange van Wijngaerden “genomen naar de oude
roode leeuwtjes, welke op de pui van het stadhuis het stadswapenschild voor hun
hielden.” <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Het wapen speelt nog steeds een prominente rol in het gezicht
van van de stad. Het beeldmerk van de gemeente bestaat uit het wapenschild met
de verticale balk en de zes sterren. De doornenkrans en het devies zijn
weggelaten. Wel draagt het wapen een kroon en wordt het vastgehouden door twee
leeuwen.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3740771568173227598.post-89304745415539360912017-09-30T17:19:00.000+02:002017-10-07T13:34:25.825+02:00Sleutels tot de hemelpoort en een strijdbare leeuw<div class="MsoNormal">
<i>In 2001 schreef ik 'Wapenfeiten', een boekje over de stadswapens van een aantal Zuid-Hollandse steden. In het boekje staan ook wandelingen langs de stadswapens.</i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b>Het wapen van Leiden<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i>In zilver beladen met
twee sleutels van keel, geplaatst en sautoir. Het wapen gedekt met eene kroon
met vijf fleurons, alles van goud en vastgehouden door twee leeuwen van keel.</i><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-Ua_n7M265D4/Wc_LpGImlLI/AAAAAAAAAyQ/Vj8nRxFW8zoJopwMo6PCLKeo4mZqK2HpwCLcBGAs/s1600/Leiden%2BKoornbeurs.tif" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1065" data-original-width="1600" height="213" src="https://2.bp.blogspot.com/-Ua_n7M265D4/Wc_LpGImlLI/AAAAAAAAAyQ/Vj8nRxFW8zoJopwMo6PCLKeo4mZqK2HpwCLcBGAs/s320/Leiden%2BKoornbeurs.tif" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Stadswapen op de Korenbeurs</td></tr>
</tbody></table>
Midden in Leiden staat de Pieterskerk, tegenwoordig een
multifunctioneel gebouw, maar eens een belangrijk godshuis. De Pieterskerk is
de oudste parochiekerk van de stad. In 1121 lieten de graven van Holland een
kapel bouwen die door de Utrechtse bisschop Godebald werd gewijd aan de apostel
Petrus. Hiermee werd Petrus de beschermheilige van Leiden en kon zijn symbool
- twee gekruiste sleutels - ook het symbool van de stad worden.</div>
<div class="MsoNormal">
<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Petrus wordt sleutelhouder genoemd omdat in de Bijbel staat
dat Jezus hem zei: “Ik zal u geven de sleutels van het Koninkrijk der Hemelen”
(Mattheüs 16:19). De paus voert ook een wapen met twee schuin gekruiste
sleutels, de ene van goud, de andere van zilver.<br />
De sleutels van het huidige
Leidse stadswapen zijn rood op een wit schild, dat wordt vastgehouden door een
rode leeuw met opgeheven zwaard. Officieel is het wapenschild zilverkleurig.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-O-STg-LBxxM/Wc_L1gBL59I/AAAAAAAAAyU/rNZhTH9QLp85yqmKps_gXBaVXaam2YMCQCLcBGAs/s1600/Leiden%2Bpoortje%2Bbreestraat.tif" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1069" data-original-width="1600" height="213" src="https://4.bp.blogspot.com/-O-STg-LBxxM/Wc_L1gBL59I/AAAAAAAAAyU/rNZhTH9QLp85yqmKps_gXBaVXaam2YMCQCLcBGAs/s320/Leiden%2Bpoortje%2Bbreestraat.tif" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Stadswapen op poortje Breestraat</td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<b>Strijdbare leeuw</b></div>
<div class="MsoNormal">
In 1816 werd het wapen van Leiden vastgesteld, zoals in de
aanhef omschreven, door de Hoge Raad van Adel. Na de Tweede Wereldoorlog, in
1948, wendde het stadsbestuur zich tot de koningin met het verzoek het wapen te
veranderen. Aanleiding was een brief van de Vereniging Oud-Leyden, die het college
van B&W voorstelde het oude wapen weer toe te passen, dat stond op de
stadszegels die vanaf 1587 werden gebruikt. Op deze zegels werd het schild niet
vastgehouden door twee leeuwen, maar door een enkele leeuw met een geheven
zwaard, een zogenaamde strijdbare leeuw.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
De vereniging schreef: “Langen tijd, tot in de 18<sup>e</sup>
eeuw komt het oude voor, tot het ongemerkt gewijzigd werd in het wapen met de
twee rustig, contemplatief zittende dieren, hetgeen ook zeker overeenkwam met
den geest des tijds. Doch thans, na 5 jaar strijd en ontbering waarvan helaas
het einde nog niet in zicht is, zou het martiale wapen een beter in het
tijdperk passend merk zijn.” Verder stelde de vereniging voor, omdat Rotterdam
en Amsterdam na de oorlog een wapenspreuk hadden gekregen, ook het aloude
Leidse devies weer in ere te herstellen: ‘Haec Libertatis Ergo’ - Dit omwille
van de vrijheid. Deze spreuk stond na het beleg van Leiden (1574) op het
noodgeld dat toen werd gebruikt, als symbool voor het verzet tegen de
Spanjaarden. Met het invoeren van de spreuk op het wapen wilde de Vereniging
Oud-Leyden het verzet in de Tweede Wereldoorlog, waarin de Leidse Universiteit
zo'n grote rol had gespeeld, gedenken.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-Vvn8wDzVyYs/Wc_MEghcssI/AAAAAAAAAyY/mLzG8TBJWi8icIXXvzjzm_oemfl88-mGgCLcBGAs/s1600/Leiden%2BLakenhal%2B1.tif" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1061" data-original-width="1600" height="212" src="https://3.bp.blogspot.com/-Vvn8wDzVyYs/Wc_MEghcssI/AAAAAAAAAyY/mLzG8TBJWi8icIXXvzjzm_oemfl88-mGgCLcBGAs/s320/Leiden%2BLakenhal%2B1.tif" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Stadswapen op de Lakenhal</td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal">
Burgemeester en Wethouders gaven tekenaar J.P. van der
Drift, die ook het wapen van Amsterdam had getekend, opdracht een nieuw wapen met
strijdbare leeuw te ontwerpen. Op 25 januari 1950 ondertekende koningin Juliana
het Koninklijk Besluit waarbij het wapen van de gemeente Leiden werd
vastgesteld. Om de bevolking ook kennis te laten maken met het nieuwe wapen, liet
de gemeente kaarten drukken met een afbeelding.</div>
<div class="MsoNormal">
<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
De strijdbare leeuw met zwaard en wapenschild heeft lange
tijd het briefpapier van de gemeente getooid. In de jaren zeventig werd het
beeldmerk gestileerd naar de smaak van de tijd, maar leeuw en zwaard waren nog
steeds herkenbaar. Tegenwoordig is de leeuw eruit verdwenen. Ook nu weerspiegelt
de tijdgeest zich in het beeldmerk van Leiden: de sleutels zijn geplaatst in
een open deur die symbool staat voor de gastvrijheid van de stad.</div>
Willy Hilverdahttp://www.blogger.com/profile/13393327526412248514noreply@blogger.com0