De Vonk, vormingscentrum in Noordwijkerhout

In mei van dit jaar bezochten we in Brussel een mooie Theo van Doesburg-tentoonstelling in museum Bozarts. In het onderdeel dat over Van Doesburgs samenwerking met architecten ging, zagen we dat hij de decoraties van vormingscentrum De Vonk in Noordwijkerhout had ontworpen, een gebouw van de architect J.J.P. Oud.
In 1972 gingen we met de derde klas van de mavo van de Burgemeester Walda Scholengemeenschap van Ameland op werkweek naar De Vonk. En mijn moeder had er na het behalen van haar mulodiploma enkele weken doorgebracht. Tijd voor een tocht naar Noordwijkerhout.

De Vonk in 2016

Werkweek

Het thema van de werkweek op de mavo was ‘De Stad’. We interviewden bewoners van de Merenwijk in Leiden en konden ons niet voorstellen dat dat mogelijk was, wonen in zo’n hoge flat. We bezochten Rotterdam, waar we tot ons afgrijzen geen kopje thee konden bestellen omdat het water te vies smaakte. Terug in De Vonk zaten we buiten op het terras en maakten maquettes van een ideale stad. ’s Avonds keken we naar ‘Easy Rider’ en dansten op ‘Born to be Wild’ van Steppenwolf. In Leiden zagen we ‘Jesus Christ Superstar’en alle meisjes stapten sniffend en met rode ogen de bus in die ons terugbracht naar De Vonk. Gedurende de werkweek mochten wij eilandkinderen even ruiken aan alle mooie, opwindende en lelijke dingen van de grote stad.

De Vonk in 1947, tweede van links mijn moeder

Ontwikkelingswerk

Mijn vader was leraar op de mavo op Ameland en ging mee met de werkweek. Mijn moeder, die hem anders nooit vergezelde op schoolreisjes, sloot zich dit keer ook aan. Voor mij natuurlijk niet leuk, mijn ouders mee op schoolreis, maar ik denk dat mijn moeder graag De Vonk weer eens terug wilde zien. Na haar mulo-examen in 1947 bracht ze er zes weken door.

De Vonk werd gesticht in 1918 als buitenhuis van het Leids Volkshuis, het werd ontworpen door architect J.J.P. Oud in samenwerking met de kunstenaars Theo van Doesburg en Harm Kamerlingh Onnes. Van Doesburg ontwierp de mozaïeken op de voorgevel en de vloer. 

Vanaf de jaren twintig tot 1960 bood De Vonk ontwikkelingswerk aan voor de ‘schoolvrije jeugd’, zowel fabrieks- als plattelandsmeisjes. Vanaf 1990 was het vijftien jaar een behandelcentrum van de stichting 40-45 voor getraumatiseerde vluchtelingen. Tussen 1960 en 1990 zal het een vormingscentrum zijn geweest.

De vloer van Theo van Doesburg

Mozaïeken vloer

Tegenwoordig zit er een kinderdagverblijf in en een gezondheidscentrum. De terrassen aan weerszijden zijn bij het gebouw betrokken en de ruimte rondom het gebouw is verdwenen. Maar als we bij de voordeur naar binnen gluren, zien we dat aan de gangen niet veel is veranderd. Net als mijn moeder in 1947 mogen de bezoekers van het gezondheidscentrum nog steeds over de mooie mozaïeken vloeren van Theo van Doesburg lopen.