Duurzaam bos in Brazilië

Onze vensterbanken in de jaren zeventig, daar moest ik steeds aan denken tijdens wandelingen door de Braziliaanse jungle. De huiskamerplanten die toen bij ons in de mode waren, groeien en bloeien hier uitbundig in het wild. De ficus, de yucca, de parapluplant, je zou er bijna nostalgisch van worden. Mijn oma had een grote bromelia in een koperen sierpot voor het raam staan. In Brazilië groeien de bromelia’s op bomen.

Bromelia op boom

Mata Atlântica

Voor de Europeanen bezit namen van het land was Brazilië één en al regenwoud. Van dit Atlantische oerbos is nu nog slechts zeven procent over. En dat is ernstig, want veel plantensoorten komen alleen in de Mata Atlântica voor. Gelukkig groeit in Brazilië het besef dat er iets aan de ongebreidelde kap moet gebeuren en zijn her en der projecten opgezet om het regenwoud te beschermen en te herbeplanten.

Ook in Praia do Forte (Bahia), dat zich erop voorstaat een broedplaats voor ecotoerisme te zijn, wordt het een en ander ondernomen om de Mata Atlântica te behouden. Initiator van deze projecten was Wilhelm Hermann Klaus Peters, een ondernemer van Duitse afkomst die zich hier in de jaren zeventig vestigde.

Bananenplanten

Kwekerij

Ten zuidwesten van Praia do Forte ligt de Reserva Ecológica da Sapiranga, een terrein van zeshonderd hectare waar het regenwoud wordt beschermd. Er is zelfs een bescheiden project opgezet, het Projeto Floresta Sustentável, waar oorspronkelijke planten worden gekweekt die gratis door omwonenden kunnen worden afgehaald, zoals cacaoplanten, cassave, tamarinde en koffieplanten. Op die manier tracht men de biodiversiteit in stand te houden en te vergroten. Dat is nodig, want de lokale bevolking heeft het liefst alleen bananenbomen en mangobomen in de tuin.

De ecotoerist kan de kwekerij bezoeken en via verschillende trails kennismaken met de flora en fauna van de Reserva. Maar ook een heel andere soort toerist komt hier aan zijn trekken. Knetterende quads verstoren regelmatig de rust in de jungle. Er zitten nog wel meer smetjes op de gepropageerde duurzaamheid. In de Reserva ligt een klein dorpje, Tapera. De vuilnisauto’s van Praia do Forte komen niet naar Tapera, zodat de bewoners hun vuilnis zelf maar verbranden.

Viveiro de mudas (kwekerij)

Parque Klaus Peters

In 2013 werd Wilhelm Hermann Klaus Peters, de grondlegger van het ecotoerisme in Praia do Forte, geëerd met een eigen park. In het Parque Klaus Peters wordt de oorspronkelijke kustbegroeiing beschermd. Je bereikt het park via een houten brug over de lagune. Het is hier een duingebied, de bomen en struiken zijn lager en ruiger dan in de Reserva da Sapiranga.

Door het park loopt een breed pad dat drie en een halve kilometer lang is en geplaveid met grijze stenen.

Als buitenlandse ecotoerist kom je hier aan je trekken. Langs het pad staan verschillende borden die informatie geven - ook Engelstalig - over de planten, de vogels, de vlinders en andere dieren die hier leven. En, je hoeft je niet te ergeren aan uitlaatgassen en ronkende motoren, hier mag alleen worden gewandeld en gefietst.

Bij de ingang van het park staat een bord met informatie over Wilhelm Hermann Klaus Peters, de man die zijn droom waarmaakte en het vissersplaatsje Praia do Forte omtoverde tot een duurzaam tropisch paradijs. “Usufruir sem destruir”, staat er als motto bij. Genieten zonder vernietigen. Zo is dat, want de wilde planten in de jungle zijn veel mooier dan de gedomesticeerde op onze vensterbanken.

De lagune