Waar bleef het Rotterdamse puin?

Omdat we een paar dagen geleden het bombardement op Rotterdam herdachten, hierbij de blog die ik in september 2011 schreef voor Geschiedenislab.

Een paar dagen na het bombardement van 14 mei 1940 begint men in Rotterdam met man en macht het puin op te ruimen. Er worden duizenden arbeidskrachten gerekruteerd en ook werkelozen moeten zich melden om mee te werken. De Duitsers vorderen vrachtwagens, kruiwagens en gereedschap als schoppen en houwelen. Wekenlang wordt er hard gewerkt om het puin af te voeren.

De Schie wordt gedempt met puin.

Dempen
Wat gebeurt er met de brokstukken die eens de huizen en straten van het Rotterdamse centrum vormden? Allereerst komt het terecht in de kanalen, singels en havens die toch al gedempt zouden worden, zoals Blaak, de Schie, de Kolk, de Schiedamsesingel en de Noorderhavenkade. Een bekend grapje is: Eerst lag de Schie in Rotterdam, nu ligt Rotterdam in de Schie. Ook wordt er puin in de Kralingse Plas gedumpt waardoor er eilandjes ontstaan in de zuidelijke kant van de plas.

Puin wordt gestort in de Kralingse Plas. (foto: Rotterdamsch Nieuwsblad)

Vliegveld
Dat het puin ook wordt afgevoerd naar plekken elders in Nederland wist ik niet, tot ik een boek over de oorlog in Menaldumadeel las. Menaldumadeel is de Friese gemeente waar mijn grootouders en ouders opgroeiden. Het ligt ten noorden van de A31 die Leeuwarden verbindt met de Afsluitdijk. In dit boek wordt beschreven hoe de Duitsers meteen na de capitulatie van het vliegveld bij Leeuwarden een echte luchthaven maken. Als de bezetters vragen om de inzet van werkeloze arbeidskrachten roept de burgemeester van Leeuwarden alle werkelozen op om zich met een schop te melden op het vliegveld. Wie niet verschijnt raakt zijn uitkering kwijt. De werklozen melden zich massaal. Zeker honderd autobussen vervoeren dagelijks arbeiders uit alle delen van Friesland naar het terrein. Vrachtauto’s, treinen en schepen bezorgen tienduizenden tonnen zand en puin. Ook puin uit Rotterdam wordt met schepen naar Ritsumazijl gebracht en op het terrein gestort.

Dijk
Waar ligt het Rotterdamse puin nog meer? Een zoektochtje op internet leert me dat er enkele wijken zijn opgebouwd met Rotterdams puin, zoals Wielwaal in Dordrecht en Kleinpolder in Overschie. En ik kom het verhaal tegen van de Rotterdamse Hoek. In de dijk van de toen in aanleg zijnde Noordoostpolder werd ook puin uit Rotterdam gestort. Deze plaats, waar de dijk een hoek maakt, kreeg van de polderwerkers de naam Rotterdamse Hoek. Het is een beruchte plek in de scheepvaart, er zijn al veel schepen in moeilijkheden geraakt. Volgens de website van de VVV Noordoostpolder is de Rotterdamse Hoek het laatste ‘schepenkerkhof’ van de Nederlandse wateren.

Vuurtoren bij de Rotterdamse Hoek.

Reacties

Enkele reacties naar aanleiding van dit blog:

Rien Wols: In Waspik, Noord-Brabant, is er een Lourdesgrot van gebouwd. Zie http://www.bhic.nl/index.php?id=10702

Mieke: Ik heb gehoord dat er in het Limburgse Oirsbeek ook puin gestort is. Heb er op een heuvel gestaan. Weet niet waarom het daar ligt.

Ken je ook een verhaal over het Rotterdamse puin? Laat het me weten.

WANDELING - Art Nouveau in Sint-Gillis, Brussel

Een hotelovernachting in Brussel is momenteel niet duur. De recente aanslagen weerhouden toeristen om de Belgische hoofdstad te bezoeken. Onterecht denk ik, want een terroristische aanslag kan iedere Europese stad overkomen.

Ons hotel ligt in de Rue de Dejoncker in de Brusselse gemeente Sint-Gillis. Het Vintage Hotel is een prettig hotel, met vriendelijk personeel, er is een parkeergarage in de straat, vlakbij zijn restaurants en terrassen en de Grote Markt is op loopafstand. Ideaal dus.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaat uit twaalf gemeenten. Op de website van Brussel staat een gemeente als volgt omschreven: "De gemeente, die een 'huis voor alle burgers' is, beheert alles wat te maken heeft met het dagelijkse leven van de Brusselaars en het gemeentelijk grondgebied. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest spelen de 19 gemeenten een essentiële rol op het gebied van stedelijk bestuur."

Kamer in Vintage Hotel

Klimmen

Uit de bibliotheek in Rotterdam heb ik twee reisgidsjes over Brussel meegenomen, die van Michelin en ‘100% Brussel’. Tijdens de twee dagen dat we er verblijven hebben we genoeg aan het laatste gidsje. Het prettige van de 100%-boekjes is dat ze zijn opgedeeld in wandelingen van ongeveer een uur. En een wandeling is de beste manier om een stad te leren kennen. Nadat we hebben ingecheckt, gaan we met het gidsje in de hand op pad om onze eigen wijk – Sint-Gillis dus – te ontdekken.

Sint-Gillis heeft ongeveer net zoveel inwoners (rond de 50.000) als het Rotterdamse gebied waar wij wonen, Kralingen-Crooswijk, maar is veel kleiner. Waar Kralingen-Crooswijk bijna 13 km2 is (inclusief plas en bos) is Sint-Gillis slechts 2,52 km2. Nog een groot verschil: in Sint-Gillis moet je klimmen.

Park van Vorst

Art Nouveau

Het is een mooie wandeling door straten met veel art nouveau huizen. We lunchen bij Brasserie l’Union, genoemd naar de voetbalclub Union Saint-Giloise, een beroemde brasserie volgens ons gidsje. Het is er druk, veel jonge mensen die er een salade of een bordje spaghetti bolognaise eten.

Dan gaat de weg omhoog, door parkjes, langs het reusachtige gemeentehuis, naar het Park van Vorst, waar we zien hoe hoog we al zitten. Aan de Duopétiauxlaan komen we de gevangenis van Sint-Gillis tegen die met zijn kantelen op een middeleeuws kasteel lijkt. Even verderop is het Huis Hannon, een art nouveaux huis dat je dagelijks kunt bezoeken volgens onze gids. Maar nu niet, want het wordt gerestaureerd, en dat is nodig ook.

Hoekhuis links: Huis Hannon

Kringloopwinkel

Voor het Hortamuseum aan de Amerikastraat staat een groepje mensen te wachten. Hier was het woonhuis en atelier van Victor Horta, de bekende art nouveau architect. We bewaren het museum voor een volgend bezoek. Eerder in de straat hebben we wel een kijkje genomen in de grootste kringloopwinkel van de stad. Het is er druk.

Kringloopwinkel

Minzaam

Via de kerk van Sint-Gillis en Huis Tassel wandelen we naar de Louizalaan, bekend om zijn dure winkels. Huis Tassel is ontworpen door Horta, het wordt beschouwd als het eerste art nouveau huis ter wereld. Het staat te huur.

Vanaf de Louizalaan zijn we zo bij het Palais de Justice dat minzaam neerkijkt op de volkswijk De Marollen en dalen we af richting Grote Markt.

Huis Tassel